Για το βιβλίο: Κώστας Ελευθερίου / Χρύσανθος Τάσσης, ΠΑΣΟΚ: η άνοδος και η πτώση (;) ενός ηγεμονικού κόμματος

Abstract

Η απόφαση του Ανδρέα Παπανδρέου να ιδρύσει το ΠΑΣΟΚ στις 3 Σεπτεμβρίου 1974 συνέβαλλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής περιόδου και στη στερέωση της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Πολλοί μελετητές έχουν ασχοληθεί με την πορεία και την εξέλιξη του ΠΑΣΟΚ, από την περίοδο της ίδρυσής του, τη σχετικά πρόσφατη «εκσυγχρονιστική» του φάση υπό την ηγεσία του Κώστα Σημίτη και την ανάληψη της ηγεσίας του κόμματος από τον Γιώργο Παπανδρέου. Οι διπλές εκλογές του 2012, η απο-ευθυγράμμιση του ελληνικού κομματικού συστήματος, καθώς και ο εκλογικός «όλεθρος» του ΠΑΣΟΚ, καθιστούν τη μελέτη της κρίσης του ΠΑΣΟΚ από την οργανωτική του σκοπιά πιο επίκαιρη από ποτέ. Το να ασχοληθεί κανείς με τις οργανωτικές μεταβολές ενός κόμματος είναι, ούτως ή άλλως, ένα πρωτότυπο και συνάμα δύσκολο εγχείρημα καθώς η οργάνωση συνιστά τη «ραχοκοκαλιά», τον ζωτικής σημασίας πυρήνα για την εξέλιξη και βιωσιμότητα ενός πολιτικού κόμματος. Όταν μάλιστα έχει να μελετήσει κανείς την επιλεκτική όσο και ελεγχόμενη σχέση του κράτους με την κοινωνία και τα πολιτικά κόμματα, από τη σκοπιά της κομματικής οργάνωσης η μελέτη γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Η μελέτη των Κώστα Ελευθερίου και Χρύσανθου Τάσση για την άνοδο και πτώση (;) του ΠΑΣΟΚ καλύπτει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, σχετικά με τη μορφή και το περιεχόμενο των οργανωτικών αλλαγών που υπέστη το ΠΑΣΟΚ ως κεντρικός κυβερνητικός παίκτης στην ελληνική πολιτική σκηνή για περισσότερα από 19 χρόνια. Το βιβλίο αναδεικνύει τα στάδια της οργανωτικής εξέλιξης, τον τρόπο και τα πεδία συνάρθρωσης της κοινωνίας με το κόμμα, τα οποία κατέστησαν το ΠΑΣΟΚ κύριο παράγοντα του πολιτικού συστήματος και του κράτους. Πώς, γιατί και προς ποια κατεύθυνση αλλάζει οργανωτικά το ΠΑΣΟK; Πώς κρατικοποιείται και απομακρύνεται από την κοινωνία; Πώς καταλήγει το ΠΑΣΟΚ να είναι «Κόμμα του κράτους»; Γιατί κατέρρευσε το ΠΑΣΟΚ; Τα ερωτήματα αυτά είναι κεντρικά στην παρούσα μελέτη.Andreas Papandreou's decision to found PASOK on September 3, 1974, contributed decisively to shaping the post-junta period and consolidating the Third Hellenic Republic. Many scholars have studied PASOK's course and evolution, from its founding period, through its relatively recent 'modernizing' phase under Kostas Simitis's leadership, to the assumption of party leadership by George Papandreou. The double elections of 2012, the de-alignment of the Greek party system, as well as PASOK's electoral 'disaster,' make the study of PASOK's crisis from an organizational perspective more relevant than ever. Focusing on the organizational changes of a party is, in any case, an original and simultaneously difficult undertaking as organization constitutes the 'backbone,' the vital core for the evolution and sustainability of a political party. When one also has to study the selective and controlled relationship between the state, society, and political parties from the perspective of party organization, the study becomes even more challenging. The study by Kostas Eleftheriou and Chrysanthos Tassis on the rise and fall (?) of PASOK fills a gap in Greek bibliography regarding the form and content of the organizational changes that PASOK underwent as a central governmental player in the Greek political scene for more than 19 years. The book highlights the stages of organizational evolution, the manner and fields of articulation between society and the party, which made PASOK a main factor in the political system and the state. How, why, and in what direction does PASOK change organizationally? How does it become statized and distanced from society? How does PASOK end up being a 'Party of the state'? Why did PASOK collapse? These questions are central to the present study.