Φτώχεια και στεγαστική επισφάλεια στον αγροτικό χώρο υπό το πρίσμα της κοινωνικής ανθεκτικότητας

Abstract

Η δημοσίευση περιλαμβάνει μια σειρά ενημερωτικών δελτίων πολιτικής που προέκυψαν από το ερευνητικό έργο «Φτώχεια και στεγαστική επισφάλεια στον αγροτικό χώρο υπό το πρίσμα της κοινωνικής ανθεκτικότητας» (POVE.R.RE), που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΛΙΔΕΚ στο πλαίσιο της 2ης Προκήρυξης Ερευνητικών Έργων για την ενίσχυση Μελών ΔΕΠ και Ερευνητών/τριών (Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, 2022-2025). Βασισμένα σε εμπεριστατωμένη επιτόπια έρευνα σε τρεις αγροτικές περιοχές της χώρας με διαφορετικά ανθρωπογεωγραφικά χαρακτηριστικά (Καρδίτσα, Ρέθυμνο, Ροδόπη), τα δελτία αποσκοπούν στην ανάδειξη κρίσιμων και συχνά αθέατων πτυχών της φτώχειας και της στεγαστικής επισφάλειας, καθώς και σε συστάσεις στοχευμένων πολιτικών κοινωνικής ένταξης και βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο.

Η σειρά δελτίων πολιτικής εμβαθύνει σε ένα ευρύ φάσμα θεματικών, εστιάζοντας σε ειδικές διαστάσεις της φτώχειας και της στεγαστικής επισφάλειας, καθώς και σε δομικές παθογένειες που χαρακτηρίζουν την αγροτική ύπαιθρο. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στη χωρική διάσταση των ανισοτήτων, στις έμφυλες και πολιτισμικές πτυχές της φτώχειας και της διαγενεακής κοινωνικής αποστέρησης, στην παθητική εξάρτηση από κοινωνικά επιδόματα, καθώς και στην επίδραση της κλιματικής κρίσης στα αγροτικά νοικοκυριά και την τοπική κοινωνία. Παράλληλα, διερευνώνται οι δυνατότητες ενίσχυσης της τοπικής κοινωνικής ανθεκτικότητας, της ενεργούς πολιτικής συμμετοχής και της ενεργοποίησης των τοπικών κοινωνιών μέσα από πολυεπίπεδες συνεργασίες. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των θεμάτων είναι η ανάγκη για ολιστικές, χωρικά ευαίσθητες και βιώσιμες πολιτικές που προάγουν την κοινωνική ένταξη και τη βιώσιμη, ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου.

Τα δελτία πολιτικής (fact sheets) απευθύνονται σε φορείς χάραξης και εφαρμογής πολιτικής σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, σε κοινωνικούς και ερευνητικούς φορείς, καθώς και στο ευρύ κοινό που ενδιαφέρεται για θέματα δίκαιης, ανθεκτικής και βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου και για τη μείωση των ανισοτήτων.This publication comprises a series of Policy Fact Sheets derived from the research project “Poverty and Housing Precariousness in Rural Areas through the lens of Social Resilience” (POVE.R.RE.), funded by the Hellenic Foundation for Research and Innovation (HFRI), under the 2nd Call for H.F.R.I. Research Projects for the Support of Faculty Members and Researchers (Panteion University, Dept. of Social Policy, 2022–2025). Based on thorough field research conducted in three different rural regions of Greece (Karditsa, Rethymno, Rhodopi), the briefs aim to highlight critical and often overlooked aspects of poverty and housing insecurity, as well as to promote targeted policy interventions.

The series of policy fact sheets examines a wide range of topics, emphasizing specific dimensions of poverty and housing insecurity, along with structural challenges characterizing rural areas. Special attention is given to the spatial dimension of inequalities, the gendered and cultural facets of poverty and intergenerational social deprivation, passive dependency on social benefits, and the impact of the climate crisis on rural households and local communities. Additionally, the briefs explore opportunities to strengthen local social resilience, active political participation, and the empowerment of rural communities through multi-level collaborations. A common thread throughout these topics is the need for holistic, spatially sensitive, and sustainable policies that promote social inclusion and sustainable, integrated rural development.

The policy briefs are addressed to policymakers and implementers at the national, regional, and local levels, social and research organizations, as well as the broader public interested in issues of fair, resilient, and sustainable rural development and the reduction of inequalities.