Ευρωπαϊκές πολιτικές αντιμετώπισης των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης και της οικονομικής κρίσης στην αγορά εργασίας και τρόποι χρηματοδότησής τους. Μελέτη περίπτωσης: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση
Τίτλος:
European policies to deal with the effects of globalization and the economic crisis on the labor market and ways of financing them. Case study: the European Globalization Adjustment Fund
Κύρια Υπευθυνότητα:
Γαρδέλη, Νικολέττα Γ.
Επιβλέπων:
Κοντιάδης, Ξενοφών Ι.
Θέματα:
Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση Αγορά εργασίας -- Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της -- Περιπτωσιολογικές μελέτες Εργασία και παγκοσμιοποίηση -- Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της -- Περιπτωσιολογικές μελέτες Οικονομικές κρίσεις -- Ευρωπαϊκή Ένωση, Χώρες της -- Ιστορία -- 21ος αιώνας Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση, 2008-2009 European Globalisation Adjustment Fund Labor market -- European Union countries -- Case studies Labor and globalisation -- European Union countries -- Case studies Financial crises -- European Union countries -- Case studies Financial crises -- European Union countries -- Case studies Global Financial Crisis, 2008-2009
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ) αποτελεί από το 2006 το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, που προστίθεται στη φαρέτρα χρηματοδότησης των πολιτικών της Ε.Ε., για την άμεση και εξατομικευμένη στήριξη των εργαζόμενων που απολύονται λόγω των αναδιαρθρώσεων των επιχειρήσεων που επέφερε η παγκοσμιοποίηση. Μάλιστα, από το 2009 το ΕΤΠ συνδράμει, ομοίως, και τους εργαζόμενους που πλήττονται και από την οικονομική κρίση. Στη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027, θα στηρίζει τους κοινωνικοοικονομικούς μετασχηματισμούς, που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση και τις τεχνολογικές και περιβαλλοντικές αλλαγές, βοηθώντας τους απολυμένους εργαζόμενους και τους αυτοαπασχολούμενους, των οποίων η επαγγελματική δραστηριότητα έχει παύσει, να προσαρμοστούν στις διαρθρωτικές αλλαγές. Το άνοιγμα των οικονομιών στον διεθνή ανταγωνισμό, λόγω της παγκοσμιοποίησης, προσφέρει νέες ευκαιρίες από πλευράς οικονομικού δυναμισμού, ανταγωνιστικότητας και δημιουργίας θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας. Ωστόσο, αυτές οι θετικές πτυχές της παγκοσμιοποίησης οδηγούν σε άνιση κατανομή των κερδών και των ζημιών, καθώς δημιουργείται μία σημαντική ασυμμετρία μεταξύ των συνολικών ωφελειών της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, οι οποίες, αν και είναι διάχυτες στην κοινωνία, χρειάζονται κάποιο χρoνικό διάστημα για να υλοποιηθούν και συνεπώς να γίνουν αντιληπτές και επωφελείς για όλους και των επιπτώσεών της, που όμως είναι άμεσες και ορατές και πλήττουν συγκεκριμένους παραγωγικούς τομείς και περιοχές, οδηγώντας σε απόλυση και ανεργία πολλά άτομα. Εδώ και πολλά χρόνια, διάφορα κρατικά, υπερεθνικά όργανα αλλά και διεθνείς οργανισμοί καθώς και η διεθνής επιστημονική και ερευνητική κοινότητα εξετάζουν με μεγάλο ενδιαφέρον το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μάλιστα η κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης και κυρίως ο αντίκτυπος που αυτή επιφέρει στην αγορά εργασίας και στην διαμόρφωση των πολιτικών απασχόλησης. Για το συγκεκριμένο αυτό θέμα, στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχει μία ευρεία συναίνεση σχετικά με την επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης των συνεπειών των μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών στη μορφή του παγκόσμιου εμπορίου. Απόδειξη αυτής της συναίνεσης είναι η συνολική πολιτική ανταπόκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πρόκληση της επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης μέσω της χάραξης μίας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση, η οποία στοχεύει στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αλλά και στην επίδειξη αλληλεγγύης. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα εργασία θα παρουσιάσει την κοινωνική διάσταση της παγκοσμιοποίησης σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις στην αγορά εργασίας από τις αναδιαρθρώσεις των επιχειρήσεων, λόγω του ανοίγματος του εμπορίου, και θα αναλύσει τις πολιτικές της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση αυτών των επιπτώσεων, καθώς και τους σχετικούς τρόπους χρηματοδότησης αυτών των πολιτικών από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), από τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση, την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ένταξη και τέλος από το ΕΤΠ. Στη συνέχεια, η έρευνα θα επικεντρωθεί στο ΕΤΠ, ως το κατ’ εξοχήν χρηματοδοτικό ταμείο που παρέχει άμεση και εξατομικευμένη στήριξη των πληττόμενων εργαζόμενων από τις αναδιαρθρώσεις των επιχειρήσεων λόγω της παγκοσμιοποίησης και της οικονομικής κρίσης. Θα γίνει παρουσίαση των διαδικασιών που οδήγησαν στη σύστασή του, κατά το πρότυπο του αμερικανικού Trade Adjustment Assistance (TAA), καθώς και των κανονισμών που σε κάθε προγραμματική περίοδο αποτέλεσαν το θεσμικό του πλαίσιο. Ακολούθως, θα παρουσιαστεί η λειτουργία του ΕΤΠ και η εφαρμογή του στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. από το 2007, που λειτούργησε για πρώτη φορά, και έως το 2020. Επίσης, θα γίνει μία συγκριτική ανάλυση των προγραμμάτων που συγχρηματοδοτήθηκαν από το ΕΤΠ και αφορούν σε δύο τομείς οικονομικής δραστηριότητας και κατόπιν, θα εξεταστούν, μία προς μία, όλες οι ελληνικές αιτήσεις χρηματοδότησης προς το ΕΤΠ, αλλά και τριών ακόμη κρατών – μελών και θα επιχειρηθεί μία συγκριτική ανάλυση μεταξύ τους. Τέλος, η εργασία θα ολοκληρωθεί με την εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων για τη συμβολή του ΕΤΠ στα κράτη – μέλη της Ε.Ε. και βάσει αυτών θα καταστούν σαφείς και οι λόγοι για τους οποίους το ΕΤΠ δεν καταργήθηκε ή αφομοιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), αλλά συνεχίζει να υφίσταται αυτούσιο και στην νέα προγραμματική περίοδο 2021-2017.
Abstract:
The European Globalization Adjustment Fund (EGF) has been, since 2006, the new financial tool, added to the funding quiver of EU policies, for the immediate and personalized support of workers who are made redundant due to the restructuring of businesses brought about by globalization. In fact, since 2009, the EGF has also been helping workers affected by the economic crisis. In the new partnership Agreement 2021-2027, it will support socio-economic transformations resulting from globalization and technological and environmental changes, helping laid-off workers and the self-employed, whose professional activity has ceased, to adapt to structural changes. The opening of economies to international competition, due to globalization, offers new opportunities in terms of economic dynamism, competitiveness and the creation of high-quality jobs. However, these positive aspects of globalization lead to an unequal distribution of gains and losses, as a significant asymmetry is created between the overall benefits of globalization of the economy, which, although pervasive in society, take some time to materialize and therefore to be perceived and beneficial for everyone and its effects, which are however direct and visible and affect specific productive sectors and regions, leading to dismissal and unemployment of many people. For many years now, various state, supranational bodies, international organizations as well as the international scientific and research community have been examining the phenomenon of globalization with great interest. Of particular interest is the social dimension of globalization and above all the impact it has on the labor market and on the formation of employment policies. On this specific issue, within the European Union, there is a broad consensus on the imperative need to address the consequences of major structural changes in the form of world trade. Proof of this consensus is the overall political response of the European Union to the challenge of the effects of globalization through the creation of a European strategy for growth and employment, which aims to promote competitiveness, create new jobs and demonstrate solidarity. In this context, the present work will analyse the social dimension of globalization in terms of the effects on the labor market from the restructuring of companies, due to the opening of trade, and will present the policies of the E.U. to address these impacts, as well as the relevant ways of financing these policies from the European Structural and Investment Funds (ESIF), from the European Commission's programs for employment, social protection and social inclusion and finally from the EGF. The research will then focus on the EGF, as the financial fund par excellence that provides direct and personalized support to workers affected by business restructuring due to globalization and the financial crisis. There will be a presentation of the procedures that led to its establishment, following the model of the American Trade Adjustment Assistance (TAA), as well as the regulations that formed its institutional framework in each programming period. Next, the operation of the EGF and its application in the EU member states will be presented from 2007, when it operated for the first time, until 2020. There will also be a comparative analysis of the programs co-financed by the EGF and concerning two sectors of economic activity. Then, there will be a presentation of all Greek applications, but also of the applications of three more member states and a comparative analysis between them. Finally, the work will be completed by drawing general conclusions about the contribution of the EGF to the EU member states and based on these, the reasons why the EGF was not abolished or assimilated by the European Social Fund (ESF), but continues to exist as is in the new programming period 2021-2017.
Περιγραφή:
Διατριβή (διδακτορική) - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, 2023
