Η εφαρμογή της εθνικής ενεργειακής πολιτικής στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και στην Περιφέρεια Ηπείρου: συγκριτική μελέτη
Τίτλος:
Implementation of national energy policy in the region Central Greece and in the region of Epirus: comparative study
Κύρια Υπευθυνότητα:
Λέτη, Μαρίνα Π.
Επιβλέπων:
Τσάλτας, Γρηγόρης Ι., 1950-
Θέματα:
Keywords:
Εθνική ενεργειακή πολιτική, εξοικονόμηση ενέργειας, ενεργειακή αυτονομία-αυτάρκεια-ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και Ηπείρου, βιώσιμη ανάπτυξη National energy policy, energy saving, energy self-sufficiency-renewable energy sources, Central Greece and Epirus, sustainable development
Ημερομηνία Έκδοσης:
2016
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η μελέτη του ζητήματος της ενέργειας και της βιώσιμης διαχείρισής της, στο χώρο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και της Περιφέρειας Ηπείρου, είναι το αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Στόχος της, είναι η καταγραφή των όσων πραγματοποιήθηκαν και καταγράφηκαν στον τομέα της ενεργειακής διαχείρισης στις δυο περιφέρειες, κατά πόσο έχει αξιοποιηθεί το θεσμικό-νομικό πλαίσιο και ο βαθμός εναρμόνισης της παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας με τις αρχές της αειφορίας και της βιωσιμότητας. Επίσης εξετάζονται οι πιθανές δυνατότητες που υφίστανται για περαιτέρω δράσεις άσκησης ενεργειακής πολιτικής στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και στην Περιφέρεια Ηπείρου, ώστε να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες των περιοχών και οι υποχρεώσεις της τοπικής κοινωνίας να είναι σεβαστές ως προς την προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρησης των φυσικών πόρων. Η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται αντιμέτωπη με πολύπλοκα ζητήματα, τα οποία συνήθως έχουν λύσεις αντικρουόμενες μεταξύ τους. Από την μια πλευρά συναντάται η οικονομική ανάπτυξη (εκμετάλλευση φυσικών και ενεργειακών πόρων) και από την άλλη πλευρά τα προβλήματα που εμφανίζονται από αυτή την μονομερή ανάπτυξη (ρύπανση περιβάλλοντος, κατασπατάληση πόρων κλπ). Σε αυτό το αδιέξοδο έρχεται να δώσει λύση αυτό που έχουμε ορίσει ως «βιώσιμη/αειφόρο ανάπτυξη», δηλ. την ανάπτυξη η οποία προσπαθεί να συνδυάσει την οικονομική ανάπτυξη με εκείνη της προστασία του περιβάλλοντος και της διατήρηση των φυσικών πόρων, με σεβασμό και αξιοποίηση της κοινωνίας. Πλήθος νομικών κειμένων τόσο σε διεθνές – ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο έχουν υπάρξει αναφορικά με τις αρχές της βιώσιμης/αειφόρου ανάπτυξης. Επίσης από πολύ νωρίς τα ζητήματα ενεργειακής διαχείρισης και κυρίως οι Α.Π.Ε. έχουν υπάρξει αντικείμενο ενίσχυσης από τα ευρωπαϊκά και εθνικά χρηματοδοτικά προγράμματα. Η εθνική ενεργειακή πολιτική, πλήρως εναρμονισμένη με τις ευρωπαϊκές επιταγές, έχει αναδείξει ως ζητήματα υψίστης προτεραιότητας και σημασίας τον περιορισμό της χρήσης των συμβατικών πηγών ενέργειας, την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, την προώθηση της ενεργειακής αυτονομίας, την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης, την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με το περιβάλλον αλλά και την πρόληψη τους. H ενέργεια αποτελεί σημαντική παράμετρο της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης και αυτό αποδεικνύεται λόγω του ότι με την αξιοποίηση της ενέργειας κινούνται οι υπόλοιπες δραστηριότητες (οικονομικές, παραγωγικές) και η μη ορθολογική αξιοποίησή της προκαλεί όλα τα προαναφερόμενα προβλήματα. Τα προβλήματα που δημιουργούνται από την μονομερή ανάπτυξη έρχονται να επιλυθούν ή να αποκατασταθούν μέσα από το θεσμικό ή το πολιτικό επίπεδο, ενώ η πρακτική αντιμετώπιση έρχεται μέσα από την εξοικονόμηση των συμβατικών μορφών ενέργειας και με την εισαγωγή «καθαρών» και «φιλικών» προς το περιβάλλον πηγών ενέργειας. Στην κατηγορία των συμβατικών μορφών ενέργειας συγκαταλέγονται ο άνθρακας, το πετρέλαιο, στην κατηγορία των «καθαρών πηγών», το φυσικό αέριο, και στις «φιλικές πηγές», όπου ανήκουν οι Α.Π.Ε., η ηλιακή ενέργεια, αιολική ενέργεια, η γεωθερμία, η βιομάζα και η υδατική ενέργεια. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας κατέχει κεντροβαρή θέση στον ελλαδικό χώρο και ενδιάμεση θέση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων αναπτυξιακών πόλων της χώρας (Αττική, Θεσσαλονίκη). Από την περιοχή διέρχεται ο κύριος εθνικός άξονας ανάπτυξης, γεγονός που δημιουργεί σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης. Η άμεση γειτνίαση με τον ισχυρότερο πόλο ανάπτυξης της Ελλάδας, την Αττική, συνεπάγεται την αποκόμιση σημαντικών αναπτυξιακών ωφελειών, αλλά και πολλών προβλημάτων. Οι ωφέλειες αφορούν στην αύξηση της ζήτησης των παραγόμενων από την Περιφέρεια προϊόντων και υπηρεσιών, την χωροθέτηση παραγωγικών δραστηριοτήτων, την εγγύτητα στα κέντρα λήψης αποφάσεων, τη δυνατότητα αξιοποίησης ερευνητικών φορέων και εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, την αξιοποίηση των μεταφορικών υποδομών της Αττικής, κ.α. Τα προβλήματα και οι κίνδυνοι συνδέονται με την αλόγιστη χρήση φυσικών πόρων της Στερεάς Ελλάδας για κάλυψη αναγκών της Αττικής, τη μόνιμη μετακίνηση αξιόλογου ανθρώπινου δυναμικού προς την Αττική, τη μεταφορά ρυπογόνων δραστηριοτήτων από την Αττική προς την περιφέρεια, την αδυναμία ανταγωνισμού των τοπικών αγορών κ.α Η Περιφέρεια της Ηπείρου είναι μια περιοχή της χώρας, η οποία καλείται να αντιμετωπίσει σοβαρές αναπτυξιακές προκλήσεις ( η περιοχή βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο της μετατροπής της, όπου μια από τις φτωχότερες περιφέρειες της ελληνικής επικράτειας καλείτε να εξελιχθεί σε κομβικό σημείο διασύνδεσης της χώρας μας με τα Βαλκάνια και τη Δυτική Ευρώπη) και επίσης παρουσιάζει περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες, οι οποίες μερικές φορές πλήγονται λόγω της εγκατάστασης και λειτουργίας μονάδων παραγωγής ενέργειας (συμβατικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Από την μελέτη των δυο περιοχών, διαπιστώνουμε ότι και οι δυο περιφέρειες διαθέτουν σημαντικές υποδομές στους τομείς της υγείας, της παιδείας, του πολιτισμού, των μεταφορών, των υποδομών κλπ. Και στις δυο περιφέρειες δίνονται ευκαιρίες ανάπτυξης αλλά και οι δυο έρχονται αντιμέτωπες με απειλές. Ως προς την ενεργειακή διαχείριση των δυο περιφερειών, διαπιστώνεται ότι δεν είναι ενεργειακά αυτάρκεις. Η αυτάρκεια μπορεί να καταστεί εφικτή μέσα από τον συνδυασμό παραγωγής ενέργειας από συμβατικές και από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ παράλληλα απαιτείται μεταρρύθμιση του υφιστάμενου θεσμικού και χρηματοδοτικού πλαισίου, ώστε οι διαδικασίες αδειοδότησης – λειτουργίας και χρηματοδότησης να είναι λιγότερο γραφειοκρατικές. Επίσης επιθυμητή θεωρείται η συνεργασία των Περιφερειών με τους Ο.Τ.Α και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα των περιοχών στις διαδικασίες ενεργειακού σχεδιασμού. Τέλος απαιτείται τα έργα Α.Π.Ε. να είναι ενταγμένα σε ευρύτερες αναπτυξιακές δραστηριότητες. Εν κατακλείδι, να τονιστεί η δυναμικότητα τόσο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας όσο και της Ηπείρου για επιτυχημένη ενεργειακή πορεία και αυτάρκεια στο μέλλον.
Abstract:
The study of the issue of energy and its sustainable management in the Region of Central Greece and Region Epirus, is the subject of this study. Its objective is to record what made and recorded in the energy management in the two regions, whether it has exploited the institutional-legal framework and the degree of harmonization of energy production and management with the principles of sustainability and sustainable. Also consider the likely possibilities exist for further training activities energy policy in Central Greece and Epirus Region to cover energy needs of the regions and the obligations of the local community to be respected as regards environmental protection and the conservation of natural resources. Humanity in recent years, is facing complex issues, which usually have solutions conflicting with each other. On the one hand meets the economic development (exploitation of natural and energy resources) and on the other hand the problems that arise from this unilateral development (environmental pollution, waste of resources, etc.). In this impasse is to give a solution to what we have defined as "sustainable / sustainable development", ie. The development which attempts to combine economic development with that of environmental protection and conservation of natural resources, and exploit of society. Number of legal texts both internationally - community and national level have been regarding the principles of sustainable development/ sustainability. Also very early energy management issues and especially RES have been the subject of enhancement from the European and national funding programs. The national energy policy, while remaining compliant to European requirements, has made setting limits in the use of conventional energy sources, while supporting energy security, promoting energy independence, increasing energy efficiency and conservation, and preventing problems associated with the environment Energy is an important aspect in the concept of sustainable development and this is proved because the exploitation of energy other activities revolve (economic, productive) and the irrational exploitation causes all these problems. The problems created by the unilateral development come to be resolved or remedied through the institutional or political, and practical treatment witch comes through saving of conventional energy sources and the introduction of 'clean' and 'friendly' to the environment energy. In the category of conventional energy sources include coal, oil, in the category of 'clean sources', gas, and in "friendly sources", where the RES part, solar energy, wind energy, geothermy, biomass and hydro energy. The Region of Central Greece holds center-position in Greece and intermediate position between the two major poles of development of the country (Attiki, Thessaloniki). From this specific area going through the main national development axis, which creates significant growth opportunities. The immediate vicinity of the strongest growth pole of Greece, Attica, means to yield significant development benefits, but also many problems. The benefits related to increased demand generated by the region of products and services, the location of production activities, the proximity in decision-making, the ability to utilize research institutions and specialists, the use of transport infrastructure in Attica, etc. The problems and risks associated with the excessive use of natural resources of Central Greece to meet the needs of Attica, the permanent movement of considerable manpower to Attica, transfer of polluting activities from Attica to the periphery, the competitive weakness local markets etc. The Region of Epirus is a region of the country, which facing serious development challenges (the area is in a transitional stage of the transformation, where one of the poorest regions of the Greek territory called to evolve in our country focal point of interconnection with the Balkans and Western Europe) and also presents environmental features, which sometimes struck of the establishment and operation of power plants (conventional and renewable energies). From the study of two areas, we find out that both regions have significant infrastructure in health, education, culture, transport, infrastructure, etc. In both regions are given growth opportunities but both faced with threats. As for the energy management the two regions, not detected to be energy self-sufficient. Self-sufficiency may be possible through the combination of energy production from conventional and renewable energy sources, while needed reform of the existing institutional and financial framework to licensing procedures - operating and financing to be less bureaucratic. Also desired is to take under consideration the cooperation of the Regions with municipalities and educational institutions in the areas of energy planning processes. Finally required RES projects are integrated into broader development activities. In conclusion our outcome is to emphasize the capacity of both the Region of Central Greece and Epirus for successful energy profile and self-sufficiency in the future.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη, 2016
