Έρευνα και ανάπτυξη του θεατρικού κοινού: η περίπτωση του Θεάτρου Επί Κολωνώ

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται το ζήτημα της ανάπτυξης του θεατρικού κοινού, επιχειρώντας να αναδείξει τα χαρακτηριστικά, τις συνήθειες και τις αντιλήψεις του υφιστάμενου κοινού. Αναλύει την έννοια της ανάπτυξης κοινού και μελετάει την προσέγγιση του πολιτιστικού marketing, από τη μια, που στοχεύει στην οικονομική βιωσιμότητα των πολιτιστικών οργανισμών, και κοινωνιολογικές προσεγγίσεις, από την άλλη, που δίνουν έμφαση στην πρόσβαση στον πολιτισμό και στη διεύρυνση του κοινού με τη συμπερίληψη περισσότερων κοινωνικών ομάδων. Παρουσιάζονται, επίσης, τα βασικότερα ευρήματα από τη διεθνή και ελληνική έρευνα και βιβλιογραφία αναφορικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την πολιτιστική κατανάλωση και πιο συγκεκριμένα την κατανάλωση θεατρικών παραστάσεων -δημογραφικά, κοινωνικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά-, ενώ συνοψίζονται τα κίνητρα που ενεργοποιούν το κοινό προς την πολιτιστική κατανάλωση, καθώς και τα εμπόδια που την αποθαρρύνουν. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκε στο θέατρο Επί Κολωνώ εμπειρική έρευνα κοινού με ερωτηματολόγιο για τη δυνατόν μεγαλύτερη συλλογή δεδομένων, που να επιτρέπει τη διεξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τα χαρακτηριστικά του, ενώ ακολούθησαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις για περαιτέρω εμβάθυνση στις αντιλήψεις και απόψεις του κοινού. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το κοινό του θεάτρου Επί Κολωνώ, επιβεβαιώνει τη βιβλιογραφία, καθώς είναι στην πλειονότητά του μορφωμένες γυναίκες με μέσο ή υψηλό εισόδημα που ζουν σε περιοχές αυξημένου βιοτικού επιπέδου και παρακολουθούν θέατρο συχνά έως πολύ συχνά. Το δείγμα φαίνεται να ακολουθεί συγκεκριμένο καταναλωτικό πρότυπο, δείχνοντας έντονη προτίμηση στα φερόμενα ως ανώτερα θεατρικά είδη. Όσον αφορά στα κίνητρα, βλέπουμε να υπερισχύουν σε σημασία τα πολιτισμικά έναντι των κοινωνικών, ενώ οι ερωτώμενοι, ως θεατρόφιλοι, εμφανίζουν μια κάποια δυσκολία να αναγνωρίσουν εμπόδια στη συμμετοχή τους. Η εργασία καταλήγει σε τέσσερις προτάσεις για την ανάπτυξη κοινού του θέατρου Επί Κολωνώ, οι οποίες βασίζονται στις ευκαιρίες και αδυναμίες που συναντά το εν λόγω θέατρο και που διαφάνηκαν μέσω της έρευνας, ενώ δανείζονται εργαλεία και ιδέες τόσο από το πολιτιστικό marketing όσο και από τις κοινωνιολογικές προσεγγίσεις. Οι προτάσεις αυτές είναι η ανάπτυξη μέσω του υφιστάμενου κοινού, η προσέλκυση κοινού νεότερων ηλικιακών ομάδων, η σύνδεση με την τοπική κοινότητα, καθώς και η συμβολή του θεάτρου Επί Κολωνώ στη θεατρική παιδεία των παιδιών. Για περαιτέρω μελέτη και πιο τεκμηριωμένη στρατηγική προσέλκυσης του νεανικού κοινού και της τοπικής κοινότητας, προτείνονται ξεχωριστές έρευνες στον πληθυσμό αυτών των ομάδων έξω από τους κόλπους του κοινού του θεάτρου Επί Κολωνώ.The present dissertation discusses the subject of audience development in theatre and attempts to unveil the characteristics, habits and views of the current audience. It analyses audience development as a concept and studies the approach of arts marketing in this regard, which aims at the financial viability of the cultural organization, as well as other more sociological approaches, which put the emphasis on access to culture and cultural inclusion. It also outlines the major findings of previous audience researches of the international and Greek bibliography with regards to the factors of cultural consumption and more specifically the consumption of theatrical plays -demographic, social and behavioural factors-, while it summarises the motives that drive the audience to cultural consumption, as well as the barriers that prevent them from it. In this context, we conducted audience research, in Epi Kolono Theatre. The research was conducted with the method of questionnaires in order to reach the highest possible number of data which would permit the assessment of the audience profile, while semi-structured interviews also took place to deeper enlighten us on the perceptions and views of the audience. According to the research findings, the audience of Epi Kolono Theatre, confirms the bibliography, as it is, in its majority, highly educated women with middle or high income, who live in rich suburbs of Athens and attend theatre often or very often. The sample seems to follow the specific consumption model, showing a strong preference for the so-called high and legitimate theatrical genres. As far as motives are concerned, cultural motives ranked higher in importance compared to the social ones, while the sample, as regular attenders, shows difficulty in identifying barriers in their participation. The paper concludes in four proposals for the development of Epi Kolono’s audience, which are based on the identified opportunities and weaknesses of Epi Kolono, while they borrow tools and best practices from both arts marketing and the sociological approaches: expansion of the current audience, attraction of younger audience, connection with the local community and contribution of Epi Kolono to the theatrical education of children. For further study and more documented strategy for audience development of a younger audience and local community, we propose separate surveys to take place with members of these populations who are not among the current audience of Epi Kolono.