Το έγκλημα του βασανισμού: κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις

Abstract

Ο βασανισμός είναι μία πράξη ακραίας βίας, που πραγματοποιείται από ανθρώπους με εξουσία προς οποιονδήποτε, ώστε, με την πρόκληση πόνου να αποσπαστούν πληροφορίες και ομολογίες, να προκληθεί φόβος ή να επιβληθεί τιμωρία. Ο βασανισμός έχει χρησιμοποιηθεί σχεδόν σε όλες τις γνωστές κουλτούρες και κοινωνικές δομές παγκοσμίως, διαχρονικά. Τα βασανιστήρια θα εξεταστούν ως κρατικό έγκλημα. Από πολλές απόψεις, ο βασανισμός θεωρείται ως έγκλημα υπακοής. Οι μέθοδοι και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στα βασανιστήρια επηρεάζονται από τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά κάθε κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου, εμφανίζοντας ωστόσο, ταυτοχρόνως εντυπωσιακές ομοιότητες, ακόμα και ανάμεσα σε κουλτούρες, που δεν έχουν σχέση μεταξύ τους. Με τον καιρό και αναλόγως της κρατικής οργάνωσης (αυταρχικά έναντι δημοκρατικών κρατών), οι τεχνικές βασανισμού κινούνται από την πρόκληση σωματικού πόνου στην άσκηση ψυχολογικής βίας ή πνευματικής πίεσης, που δεν αφήνει σημάδια, άλλα στοχεύει σε περισσότερο εκλεπτυσμένες ανθρώπινες λειτουργίες. Δεν υπάρχει ένα ενιαίο,συνεκτικό θεωρητικό πλαίσιο για το έγκλημα του βασανισμού, ούτε κάποια θεωρία, που να εξηγεί την μετατροπή ενός ανθρώπου σε βασανιστή. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης απεικονίζουν το έγκλημα του βασανισμού με τρόπο κολακευτικό, αφήνοντας περιθώρια για εσφαλμένες αντιλήψεις και παρανοήσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά του και τις συνέπειες που προκαλεί στην κοινωνία. Οι δράστες εγκλημάτων βασανισμού δεν εμφανίζουν κάποιο συγκεκριμένο ψυχολογικό προφίλ, ούτε λαμβάνουν κάποια επίσημη εκπαίδευση. Εξοικειώνονται με την επιστήμη του πόνου και λειτουργούν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Το έγκλημα του βασανισμού προκαλεί σημαντικές βλάβες στους βασανιστές, στα θύματα και στις κοινωνίες, και χρειάζεται ενίσχυση της ορατότητας περιπτώσεων βασανισμού, ώστε να κινητοποιηθεί περαιτέρω επιστημονική έρευνα και η κοινωνική αντίδραση.Torture is an act of extreme violence, performed by one person in power to another, aiming at the infliction of pain, in order to elicit information, confession, to intimidate, or to punish. Torturing is used in almost all known cultures and social organizations worldwide over the years. We will be considering torture as a state crime. In many respects, torture is considered as a crime of obedience. The methods and techniques used for torture are influenced by the distinct characteristics of the social and cultural framework within which those are used, displaying nevertheless, simultaneously an impressive similarity, even among cultures not related with each other. Over time and in distinct state organizations (authoritative vs. democratic states), the torturing techniques moved from the infliction of physical pain to psychological, or mental pain, that leaves no marks, aiming at more subtle human functions. There is no single, comprehensive theoretical foundation for the crime of torture, neither does exist a theory to explain the transformation of an individual into a torturer. The media tend to depict the crime of torture in a flattering way, allowing for misconceptions and misunderstandings concerning its characteristics and the consequences it causes to societies. The perpetrators of torture do not fall under a specific psychological profile, neither do they receive formal education. They become familiar with the science of pain and function under specific conditions. The crime of torture causes significant impairment to the torturer, the victim and the entire society, and thus, the visibility of cases of torture is important to motivate further scientific research and social reaction.