Μεταξύ κανόνα και εξαίρεσης: το δίκαιο στον Σμιτ της Βαϊμάρης

Abstract

Στόχος της μελέτης είναι να ερευνήσει τη θέση και τον ρόλο του δικαίου στο θεωρητικό οικοδόμημα του Καρλ Σμιτ (Carl Schmitt) την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (1918-1933), με έμφαση στα όσα παρουσιάζονται στο έργο του Πολιτική Θεολογία. Αυτό που θα ισχυρισθούμε είναι, ότι το δίκαιο χρειάζεται την εξαίρεση για να υπάρχει και η εξαίρεση το δίκαιο —όπως ακριβώς ο φίλος τον εχθρό και ο εχθρός τον φίλο.Παράλληλα, διερευνώνται οι συνέπειες που προκύπτουν για το σμιτιανό θεωρητικό οικοδόμημα από την αλληλεπίδραση δικαίου-εξαίρεσης, και ειδικά στη θεωρία της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Η θέση μας είναι πως εντέλει η σμιτιανή έκτακτη ανάγκη δεν αποτελεί πραγματική εξαίρεση στον κανόνα αλλά μία «εξαιρετική» κανονικότητα. Υπέρ αυτού συνηγορεί τόσο η ανάγνωσή μας σχετικά με τη θέση και τον ρόλο του δικαίου στο σμιτιανό θεωρητικό σχήμα, όσο και η ερμηνευτική προσέγγιση του άρθρου 48 του Συντάγματος της Βαϊμάρης από τον γερμανό Πολιτειολόγο.The goal of my research is to investigate the role of Law in the theoretical structure developed by Carl Schmitt during the period of the Weimar Republic (1918-1933). I have particularly focused on the context of Political Theology. I indicate that exception stands as a requirement for the emergence of Law — in a similar way that the concept of the friend requires an enemy and vice versa. Furthermore, I investigate some of the consequences of the interaction between law and exception to the schmittian theoretical structure, especially in regard to the concept of state of emergency. We claim that such a state does not stand as an authentic exception, but rather as an ‘exceptional’ normativity. Our reading of the position and the role of law in the schmittian theoretical schema, as well as the interpretation of the article 48 of the Weimarian constitution developed by the German political theorist attest this claim.