Η κονστρουκτιβιστική ερμηνεία της καντιανής κατηγορικής προσταγής από τον John Rawls

Abstract

Η ανά χείρας εργασία στοχεύει στην παρουσίαση της ρωλσιανής ερμηνείας της κατηγορικής προσταγής και της κριτικής που ασκήθηκε σε αυτήν από την O’Neill. Το κέντρο βάρους της εργασίας συνίσταται στην τεκμηρίωση και υπεράσπιση της κρίσιμης λειτουργίας του ρωλσιανού πέπλου της άγνοιας ως μηχανισμού κατασκευής και θεμελίωσης των αρχών της δικαιοσύνης Το πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζει τα κυριότερα σημεία της καντιανής ηθικής θεωρίας όπως αυτή εκτίθεται στη Θεμελίωση της Μεταφυσικής των Ηθών και εστιάζει ειδικότερα στους τρεις τύπους της κατηγορικής προσταγής. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στην ερμηνευτική προσέγγιση της κατηγορικής προσταγής του Kant από τον Rawls. Η συγκεκριμένη προσέγγιση αναλύεται με άξονες την κονστρουκτιβιστική θεωρία, την μέθοδο του κοινωνικού συμβολαίου και το πέπλο της άγνοιας. Τo τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται την κριτική που άσκησε η O’Neill στην περί εξιδανικευτικών παραδοχών θεωρία του Rawls, παρουσιάζει το σχέδιό της για έναν ριζοσπαστικό κονστρουκτιβισμό καθώς και την κριτική που διατυπώθηκε σε αυτό από την Budde. Στο τέταρτο κεφάλαιο επιχειρείται η υπεράσπιση του Rawls με βάση τρεις υπερασπιστικές γραμμές: τον πειραματικό-αναλυτικό και όχι ιστορικό χαρακτήρα του πέπλου της άγνοιας, το αναπόφευκτο των μεταφυσικών παραδοχών και δεσμεύσεων κατά τη διατύπωση μίας θεωρίας και την ανάγκη για έναν κανονιστικό-αξιακό προσανατολισμό. Στο πέμπτο κεφάλαιο, τέλος, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα και διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι το ρωλσιανό πυκνό πέπλο της άγνοιας αποτελεί μία αντικειμενική και καθολική αφετηρία θεμελίωσης κριτηρίων του ορθού πράττειν καθώς και επιλογής των αρχών της δικαιοσύνης.

This paper aims to present the Rawlsian interpretation of the categorical imperative and the criticism leveled at it by O'Neill. The focus of the paper is to defend the critical function of the Rawlsian veil of ignorance as a mechanism for constructing and grounding principles of justice. The first chapter presents the main points of the Kantian moral theory as it is presented in the Foundation of the Metaphysics of Morals and focuses in particular on the three types of the categorical imperative. The second chapter focuses on Rawls's approach to Kant's categorical imperative. The specific approach is analyzed based on the constructivist theory, the social contract method and the veil of ignorance. The third chapter deals with O'Neill's critique of Rawls' theory of idealistic assumptions, presents her plan for a radical constructivism and Budde's critique of it. The fourth chapter attempts to defend Rawls based on three lines of defense: the experimental-analytical and not historical character of the veil of ignorance, the inevitability of metaphysical assumptions and commitments when formulating a theory and the need for a normative-value orientation. In the fifth chapter, finally, the conclusions are presented and the claim is made that the Rawlsian dense veil of ignorance is an objective and universal starting point for establishing criteria of right practice as well as for choosing the principles of justice.