Η συμμετοχή των πολιτών στο city branding της Αθήνας

Abstract

Η ανάγκη διατύπωσης καινοτόμων και δημιουργικών προτάσεων σχετικά με την αναγέννηση, την ανάπτυξη και την προώθηση των πόλεων καθίσταται μεγάλη, καθώς ο σύγχρονος κόσμος αναδύεται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης ολοένα και πιο ανταγωνιστικός, με τις πόλεις να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του ανταγωνισμού με στόχο την εξασφάλιση κεφαλαίων, κατοίκων, επισκεπτών, φοιτητών, διεθνών εκδηλώσεων κ.ο.κ. Κυρίαρχο ρόλο στην προσπάθεια αυτή παίζει η διαδικασία του City Branding, ενός εργαλείου που έχει περάσει από τον κόσμο των εταιριών (Branding) στον χώρο των πόλεων (City Branding) και το οποίο φιλοδοξεί να δώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην εκάστοτε πόλη μέσω της αποτελεσματικής εφαρμογής του. Ένα ζήτημα που προκύπτει, και το οποίο σχετίζεται τόσο με τη φύση του παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος εντός του οποίου ζούμε και τις νέες μορφές ισχύος (ισχύς δικτύου/network power) που επικρατούν σε αυτό όσο και με τους προβληματισμούς αναφορικά με τη σύγχρονη μορφή δημοκρατίας, είναι ο ρόλος των πολιτών στις σύγχρονες πόλεις και η συμμετοχή τους στις κάθε είδους αστικές διεργασίες μεταξύ των οποίων και η διαδικασία του City Branding. Για να αντιληφθεί κανείς τη σημασία του ζητήματος αυτού θα πρέπει πρώτα να θέσει ένα πλαίσιο, το οποίο θα βοηθήσει στην κατανόηση του σύγχρονου κόσμου. Η παγκοσμιοποίηση, οι νέες μορφές ισχύος, το σύγχρονο αστικό τοπίο και οι έννοιες που συνδέονται με αυτό (ο ανταγωνισμός των πόλεων, οι παγκόσμιες πόλεις, οι έξυπνες πόλεις, οι βιώσιμες πόλεις, οι ανοιχτές πόλεις, η καινοτομία, οι πόλεις που βασίζονται στη γνώση, οι δημιουργικές πόλεις), η σύγχρονη δημοκρατία και το δίλημμα μεταξύ φιλελεύθερης και συμμετοχικής δημοκρατίας, η έννοια της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και η αναδυόμενη πρακτική του Place Branding αποτελούν κομμάτια αυτού του πλαισίου. Η εργασία μας θέτει το πλαίσιο αυτό, ώστε να γίνει κατανοητή η μορφή του σύγχρονου κόσμου, που λόγω της πολυπλοκότητάς του και των ταχύτατων αλλαγών που τον χαρακτηρίζουν έχει καταστεί δυσνόητος, στη συνέχεια παρουσιάζει το φαινόμενο του City Branding των πόλεων με εστίαση στο ζήτημα της συμμετοχής των πολιτών στην όλη διαδικασία, επιχειρεί μια ενδεικτική παρουσίαση της συμμετοχής των πολιτών στο City Branding της Αθήνας με παράλληλη ενδεικτική παρουσίαση ανάλογων παραδειγμάτων από άλλες πόλεις (Berlin, Seoul, Brighton, Bogota, Hamburg) και καταλήγει στη διατύπωση συμπερασμάτων σχετικά με τη συμμετοχή των πολιτών στο City Branding της Αθήνας και στη διατύπωση καινοτόμων και δημιουργικών προτάσεων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας αυτής της συμμετοχής. Στο πλαίσιο των προτάσεών μας εισάγουμε τους όρους “knowledge – based involvement” και “authentic participation” , που αφορούν στη συμμετοχή των πολιτών σε ομάδες δράσης, στις οποίες δεν θα συμμετέχουν τυχαία, αλλά θα εντάσσονται με βάση τις γνώσεις και την επαγγελματική εμπειρία που διαθέτουν (“knowledge – based involvement”) και όπου δεν θα «παίζουν έναν ρόλο», αλλά θα δρουν μέσα από τον επαγγελματικό και κοινωνικό ρόλο που ήδη κατέχουν στο αστικό περιβάλλον (“authentic participation”).

The need to establish innovative and creative proposals for the regeneration, the development and the promotion of the cities becomes great, since the modern world is emerging increasingly competitive in the context of globalization, with the cities at the heart of this competition in order to obtain capital, residents, visitors, students, international events, etc. The City Branding has a dominant role in this process, as a tool that has passed from the world of companies (Branding) to the field of the cities (City Branding) and which aims to give a competitive advantage in each city through its effective implementation. There arises a question about citizens” role in the modern cities and their participation in all civil processes including the process of City Branding. This question is related both to the nature of the globalized environment in which we live and the new forms of power (network power) prevailing in it and to the concerns regarding the modern form of democracy. In order to comprehend the importance of this issue one should first set a framework that will assist in understanding the modern world. Globalization, new forms of power, the contemporary urban scenery and the concepts associated with it (the competition of cities, global cities, smart cities, sustainable cities, open cities, innovation, cities based on knowledge, creative cities), modern democracy and the dilemma between liberal and participatory democracy, the concept of civic participation in public affairs and the emerging practice of Place Branding are all parts of this framework. Our study first sets the context to help us understand the form of the modern world, which has become incomprehensible due to its complexity and the rapid changes that characterize it. Then it presents the phenomenon of City Branding focusing on the issue of the participation of the citizens in this process, attempts an indicatory presentation of the participation of the citizens in the City Branding of Athens and gives similar examples from other cities (Berlin, Seoul, Brighton, Bogota, Hamburg) and concludes with a number of conclusions about the participation of the citizens in the City Branding of Athens and some innovative and creative proposals aiming to enhance the effectiveness of such a participation. Among the proposals we introduce the terms "knowledge - based involvement" and "authentic participation", which are related to citizens’ engagement in groups that will be formed according to the knowledge and professional expertise of the participants ("knowledge - based involvement"), while citizens would not "play a role", but would act through the professional and social role they already occupy in the urban environment (“authentic participation”).