Πρακτικές και πολιτισμοί της οδήγησης στη σύγχρονη Αθήνα

Abstract

Η πρακτική της οδήγησης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας χιλιάδων κατοίκων της πόλης της Αθήνας, Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθούν οι κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις της οδήγησης, οι τρόποι με τους οποίους οι οδηγοί νοηματοδοτούν τις μετακινήσεις τους στην πόλη, πώς σχετίζονται και αλληλεπιδρούν με τα αυτοκίνητα τους, με άλλες και άλλους οδηγούς, καθώς και με το θεσμικό, νομικό και υλικό περιβάλλον του οδικού δικτύου. Επίσης, εξετάζονται οι διάφορες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εντός του αυτοκινήτου και τα ποικίλα συναισθήματα που αναδύονται κατά τη διάρκεια της οδήγησης και μέσα από τη χρήση του αυτοκινήτου. Για τις ανάγκες τις έρευνας ακολούθησα τέσσερις οδηγούς σε κάποιες από τις καθημερινές διαδρομές τους, έχοντας έτσι την ευκαιρία να παρατηρήσω και να συζητήσω μαζί τους για ότι συνέβαινε στον δρόμο σε πραγματικό χρόνο. Τα ευρήματα της εθνογραφικής έρευνας έδειξαν πως οι οδηγοί αντιμετωπίζουν με αμφιθυμία τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας και φαίνεται πως συχνά τους δίνουν ένα προαιρετικό χαρακτήρα. Τα αίτια αναζητήθηκαν τόσο εντός του ευρύτερου πλαισίου της αυτοκίνησης όσο και μέσα από τις κοινωνικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες της καθημερινής πραγματικότητας του οδικού περιβάλλοντος της Αθήνας. Ακόμα, οι οδηγοί αναπτύσσουν διάφορες στρατηγικές για να περάσουν τον χρόνο που καλούνται να περάσουν καθημερινά εντός των οχημάτων τους, ενώ το εσωτερικό των αυτοκινήτων τους γίνεται ένας χώρος βίωσης διαφόρων, και συχνά αντιφατικών, συναισθημάτων.The practice of driving is an integral part of the everyday life of thousands of residents of the city of Athens. The aim of this research is to explore the social and cultural dimensions of driving, the ways in which drivers make sense of their movements in the city, how they relate and interact with their cars, with other drivers and with the institutional, legal and material environment of the road network. It also examines the various activities that take place within the car and the diverse emotions that emerge while driving and using the car. For the purposes of the research, I followed four drivers on some of their daily journeys, thus having the opportunity to observe and discuss with them what was happening on the road in real time. The findings of the ethnographic research showed that drivers are ambivalent about the rules of the road and seem to often give them an optional character. The causes were sought both within the broader context of automobility and through the social and cultural particularities of the everyday reality of the road environment in Athens. Furthermore, drivers develop various strategies to spend the time they are required to spend every day inside their vehicles, while the interior of their cars becomes a space for experiencing various, and often contradictory, emotions.