Σύγχρονη τεχνολογία, κοινωνικός έλεγχος και ανθρώπινα δικαιώματα υπό τη σκοπιά της πρόληψης, του εγκλήματος και της ποινικής καταστολής

Abstract

Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, τις τελευταίες δεκαετίες, έχει επηρεάσει κατά πολύ όχι μόνο την ποιότητα ζωής μας , αλλά και τον τρόπο οργάνωσης του κρατικού μηχανισμού. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει αναμφισβήτητα επιφέρει ωφέλειες , αλλά και ζημίες , σε όλους τους τομείς της καθημερινής μας ζωής. Με τις εφαρμογές της όλες οι δραστηριότητες της ιδιωτικής μας ζωής , έχουν βγει από το προσκήνιο , τα προσωπικά μας δεδομένα περνούν ανενόχλητα στη «δημόσια σφαίρα », το προσωπικό απόρρητο δεν διασφαλίζεται, τα ανθρώπινα δικαιώματα υποβαθμίζονται, οι ανθρώπινες ελευθερίες καταστρατηγούνται και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια συρρικνώνεται. Αποτέλεσμα αυτών η καθημερινή και ακατάπαυστη κατασκόπευση του σύγχρονου πολίτη , με συστήματα παρακολούθησης που έχει τελειοποιήσει η σύγχρονη τεχνολογία. Κάμερες, κατασκοπευτικοί δορυφόροι, σύγχρονες βιομετρικές μέθοδοι αναγνώρισης και το διαδίκτυο με «εργοδότη» τον κοινωνικό έλεγχο επιτηρούν ασταμάτητα και ενισχύουν το αίσθημα της ανασφάλειας σε όλους μας , υπό το πρόσχημα της ασφάλειας . Πολλές φορές αγνοώντας το , παρακολουθείται κάθε μας κίνηση , η φωνή μας , καταγράφεται , αλλά και καταχωρούνται τα προσωπικά μας δεδομένα και προσβάλλεται η ιδιωτική μας ζωή. Η συμβολή της τεχνολογίας υπό τη σκοπιά της πρόληψης , του εγκλήματος, της ποινικής καταστολής είναι πανταχού παρούσα και διαιωνίζει την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Έτσι, εξαιτίας της καταχρηστικής και ανυπολόγιστης χρήσης της σύγχρονης τεχνολογίας από τον άνθρωπο, νέες εγκληματικές δραστηριότητες ή απλά εκσυγχρονισμός προγενέστερων εγκλημάτων και νέοι ή πιο εξελιγμένοι τύποι εγκληματιών , καθιστούν τα προσωπικά μας δεδομένα , ακόμη πιο ευάλωτα . Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων εγκλημάτων αποτελούν το διαδικτυακό και το πληροφορικό - οικονομικό έγκλημα . Η σύγχρονη τεχνολογία , λοιπόν , η οποία τάσσεται υπό την υπηρεσία του κοινωνικού ελέγχου , καθίσταται βασικό εργαλείο του , διευρύνεται σε συμπεριφορές που δεν είναι παρεκκλίνουσες ή έστω δεν έφεραν τον χαρακτηρισμό αυτό στο παρελθόν, αλλά και αυστηροποιεί προγενέστερες ή νέες στρατηγικές της αντεγκληματικής πολιτικής . Η διεθνής συνεργασία αστυνομικών και δικαστικών αρχών ( Συνθήκη Schengen ) , όπως επίσης και η συγκέντρωση τεράστιου όγκου πληροφοριών για ολόκληρο τον πληθυσμό , το λεγόμενο «φακέλωμα», έχουν συμβάλει κατά πολύ σ’ αυτό. Υπό τη σκοπιά της ποινικής καταστολής , λοιπόν , η σύγχρονη τεχνολογία κάνει την εμφάνισή της κατασκοπεύοντας τον ιδιωτικό μας βίο , καταγράφοντας ευαίσθητα προσωπικά μας δεδομένα , αυξάνοντας ποινές , καταπατώντας δικαιώματα κατά τον εντοπισμό , τη σύλληψη υπόπτων αλλά και κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους . Το χειρότερο όμως είναι ότι όλα έχουμε αρχίσει να τα αναζητάμε και εμείς οι ίδιοι. Μας «έχουν πείσει» ότι αυτός ο «πανοπτικός» έλεγχος είναι αναγκαίος . Ζούμε σε μία «διαφανή κοινωνία» , χωρίς μυστικά και προσωπική ζωή , χωρίς ελευθερίες , σε μια «κοινωνία διακινδύνευσης» , η οποία χαρακτηρίζεται από μια «διαχειριστική δικαιοσύνη» , που « βλέπει ή κάνει πως βλέπει » παντού πηγές εγκληματικότητας , λησμονώντας βασικές δικαιοκρατικές αξίες . Και όλα αυτά εν ονόματι της ασφάλειας... Η αρνητική , όμως , αυτή όψη του κοινωνικού ελέγχου πρέπει να αποσυρθεί. Τη θέση του πρέπει να καταλάβουν άμεσα και επιτακτικά οι δικαιοκρατικές ρυθμίσεις , καθώς και η πλήρης εξασφάλιση ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών σε παγκόσμιο και διεθνές επίπεδο... Είναι ευθύνη όλων μας να συνειδητοποιήσουμε ότι το δικαίωμα στην ασφάλεια και το δικαίωμα στην ελευθερία, δεν απορρίπτει το ένα το άλλο, αλλά το ένα συγκροτεί και επαληθεύει το άλλο. Γιατί στο βωμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών δεν πρέπει να θυσιάζεται τίποτα....