«Πιστοποίηση της ποιότητας των Προγραμμάτων Σπουδών»: Μία ακόμα ενοχλητική γραφειοκρατία ή έμπρακτη ακύρωση της ακαδημαϊκής αυτοτέλειας;

Abstract

Το νέο θεσμικό πλαίσιο των ΑΕΙ και ΤΕΙ εισάγει μια ακόμα αξιοσημείωτη καινοτομία στον τρόπο που ασκούσαμε το έργο μας μέχρι τώρα: την «Πιστοποίηση της ποιότητας» των Προγραμμάτων Σπουδών, την οποία αναλαμβάνει η νέα δεσπόζουσα «Αρχή» των πανεπιστημίων, η Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση, όπως μετονομάστηκε η παλαιότερη Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας (ΑΔΙΠ). Δεν πρόκειται για τη φορμαλιστική προσθήκη μιας λέξης, αλλά για την κρίσιμη αναβάθμιση του ρόλου αυτής της Αρχής με τον Νόμο 4009/2011. Αλλά θα έλθουμε και σε αυτό με τη σειρά του. Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια απόπειρα κριτικής ανάγνωσης των θεσμικών δεδομένων που αφορούν στην Πιστοποίηση, με στόχο να αναδειχθούν τα πολλαπλά επίπεδα κρίσιμων ερωτημάτων και προβλημάτων που θεωρούμε ότι εγείρει αυτή η διαδικασία, και τα οποία υπερβαίνουν κατά πολύ το πιο προφανές ίσως: την αποτίμηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων σπουδών με στενά τεχνοκρατικά και αγοραία κριτήρια. Πρόκειται για ένα κείμενο προβληματισμού, που ελπίζουμε να συμβάλει στην έναρξη της συζήτησης στην ακαδημαϊκή μας κοινότητα γύρω από έναν ιδιαίτερο μηχανισμό «αξιολόγησης», ο οποίος εκτιμάμε ότι αποτελεί την αιχμή του δόρατος της πολιτικής εκείνης που αποσκοπεί στον ασφυκτικό κρατικό έλεγχο των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης και πλήττει καίρια την ακαδημαϊκή αυτοτέλεια. Αν στην επιχειρηματολογία που αναπτύσσουμε σε αυτό το κείμενο, αντιτεθεί μια άλλη επιχειρηματολογία που να ανατρέπει πειστικά και τεκμηριωμένα όσα μας ανησυχούν εδώ, θα θεωρήσουμε ότι η συμβολή μας είχε θετικό αποτέλεσμα.The new institutional framework for universities and technical institutes introduces yet another noteworthy innovation in the way we have carried out our work until now: the "Quality Certification" of Study Programs, which is undertaken by the new dominant "Authority" of universities, the Authority for Quality Assurance and Certification in Higher Education, as the former Authority for Quality Assurance (ADIP) has been renamed. This is not simply a formalistic addition of a word, but a critical upgrade of the role of this Authority with Law 4009/2011. But we will address this in due course. The following text is an attempt at a critical reading of the institutional data concerning Certification, aiming to highlight the multiple levels of critical questions and problems that we believe this process raises, which go far beyond what is perhaps most obvious: the evaluation of the effectiveness of study programs based on narrow technocratic and market criteria. This is a text of critical reflection, which we hope will contribute to initiating discussion in our academic community around a particular mechanism of "evaluation," which we believe constitutes the spearhead of the policy aimed at suffocating state control of higher education institutions and severely undermines academic autonomy. If the arguments we develop in this text are countered by other arguments that convincingly and substantively overturn our concerns expressed here, we will consider that our contribution has had a positive outcome.