Η γυναίκα στις ελληνορθόδοξες κοινότητες του ελλαδικού χώρου (17ος-19ος αι.)

Abstract

Η παρούσα διατριβή, βασιζόμενη πρωτίστως στις πρωτογενείς πηγές, εξετάζει με τα εργαλεία και τις μεθόδους της Κοινωνικής Ιστορίας, κατά πόσο επαληθεύεται ή διαψεύδεται η γενική αντίληψη που θέλει την Ελληνίδα - χριστιανή ορθόδοξη - της περιόδου 1600 αρχές 19ου αιώνα να έχει περιορισμένα δικαιώματα και να υπόκειται σε ποικίλες καταπιέσεις από την πατριαρχική δομή της οικογένειας και της κοινωνίας γενικότερα. Ειδικότερα, η διατριβή εξετάζει τη νομική θέση της γυναίκας με βάση το εφαρμοζόμενο βυζαντινορωμαϊκό, το εθιμικό αλλά και το οθωμανικό δίκαιο, σε όλους τους τομείς του αστικού δικαίου (οικογενειακό, κληρονομικό, εμπράγματο - ενοχικό), με ιδιαίτερη έμφαση στο οικογενειακό (μνηστεία, γάμος, γαμήλιες παροχές της γυναίκας και του άνδρα, διαζύγια), τη γυναίκα στο πλαίσιο του γάμου, τη μητρότητα, τη γυναικεία εργασία, την κατάσταση της γυναικείας χηρείας, την εμφάνιση και τη συμπεριφορά της στον ιδιωτικό και στο δημόσιο χώρο, το βαθμός εγγραμματοσύνης της και τη φωνή της μέσω των επιστολών, το πλαίσιο που τη συγκροτούσε ως ιστορικό υποκείμενο, τις αναπαραστάσεις της σε διάφορα κείμενα και στη λαϊκή αγιογραφία, τη σχέση της με το θάνατο, τους ονοματικούς προσδιορισμούς της και, τέλος, τα ονόματα που έχει ανά περιοχή.

The actual thesis, based primarily on primary sources, examines through the tools and methods of the Social History whether the general belief having the Greek Orthodox woman living between the years of 1600’s and the beginning of the 19th century to experience limited human rights and be subjected to oppression by the patriarchic structure of the family and generally the society, is verified or refuted. More specifically, this thesis examines the legal position of the woman based on the existing Roman-Byzantine, as well as the Custom and Ottoman Law, in all instances of the civil law (i.e. family law, inheritance law, property law or law of obligations) placing special emphasis on the family law ( i.e. engagement, marriage, wedding benefits of both women and men, divorse), the woman in the context of marriage, maternity, work, widowhood, her presence and behavior in both the private and public sector, her degree of literacy and her voice inside her correspondence, the context that made her up as a historical subject, her representations in various texts and in folk hagiography, her relationship with death, her noun designations and, finally, the names she has per region.