Κράτος εν κράτει. Για το βιβλίο: Γιάννης Σκαλιδάκης, Η Ελεύθερη Ελλάδα: η εξουσία του ΕΑΜ στα χρόνια της Κατοχής (1943-1944)

Abstract

Η ιστοριογραφία της δεκαετίας του ’40, μετά από επίπονες προσπάθειες του λεγόμενου νέου κύματος ιστορικών, κινδύνευε να παγιωθεί ως μια στατιστική πτωματολογία, όπου στο επίκεντρο των όποιων ερευνών δεν υπήρχε άλλο επίδικο παρά η ποσοτικοποίηση της βίας, και η απόδειξη του ποιος εκ των πολιτικών αντιπάλων υπήρξε ο μεγαλύτερος θύτης. Προηγήθηκε βέβαια μια περίοδος όπου κυριαρχούσε μια αυστηρά πολιτική ή στρατιωτική ιστορία της περιόδου, καθορισμένη από ηρωϊκές ή προδοτικές μορφές. Παρά τη διύλιση του κώνωπα, και παρότι ίσως είναι θεωρητικά η πιο μελετημένη περίοδος της ελληνικής ιστορίας, ουσιαστικές πτυχές της περιόδου παρέμεναν ανεξερεύνητες μέχρι πρόσφατα. Κι αυτό, χωρίς προφανώς να αγνοούμε ή να παραγνωρίζουμε σημαντικές δουλειές πάνω στο θέμα (λ.χ. των Π. Βόγλη, Γ. Μαργαρίτη, Π. Παπαστράτη, Χ. Φλάισερ), που ποσοτικά τουλάχιστον αποτελούν την εξαίρεση κι όχι τον κανόνα. Τα τελευταία χρόνια, έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται δουλειές νεότερων ιστορικών, οι οποίες έρχονται να ταράξουν τα λιμνάζοντα, ιστοριογραφικά, νερά της μελέτης της δεκαετίας του ’40, ανανεώνοντας το ενδιαφέρον για την περίοδο. Θα επιχειρηθεί εδώ η παρουσίαση ενός εξ αυτών, του ιστορικού Γιάννη Σκαλιδάκη, με τίτλο, *Η Ελεύθερη Ελλάδα: η εξουσία του ΕΑΜ στα χρόνια της Κατοχής (1943-1944). *Πρόκειται για μια από τις πρόσφατες εκδόσεις του ποιοτικού εκδοτικού οίκου Ασίνη που σε δύσκολες για το εκδοτικό τοπίο, και όχι μόνο, περιόδους, επιμένει να εκδίδει μη «ευπώλητα» βιβλία. Πρόκειται για μια αρκετά επεξεργασμένη μορφή της διδακτορικής διατριβής του Σκαλιδάκη, η οποία εκπονήθηκε στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης υπό την επίβλεψη του Γιώργου Μαργαρίτη, και η οποία βραβεύτηκε το 2012 από το Ίδρυμα Βασιλικής και Όλγας Σταυροπούλου.The historiography of the 1940s, after laborious efforts by the so-called new wave of historians, was in danger of becoming established as a statistical necrology, where at the center of any research there was no other contentious issue than the quantification of violence, and the proof of which of the political opponents was the greatest perpetrator. This was preceded by a period where a strictly political or military history of the period prevailed, determined by heroic or treacherous figures. Despite straining at a gnat, and although it is perhaps theoretically the most studied period of Greek history, substantial aspects of the period remained unexplored until recently. And this, without obviously ignoring or overlooking important works on the subject (e.g. those of P. Voglis, G. Margaritis, P. Papastratis, Ch. Fleischer), which at least quantitatively constitute the exception and not the rule. In recent years, works by younger historians have begun to appear, which come to disturb the stagnant, historiographically speaking, waters of the study of the 1940s, renewing interest in the period. An attempt will be made here to present one of these, by historian Giannis Skalidakis, titled Free Greece: the power of EAM during the years of the Occupation (1943-1944). This is one of the recent publications of the quality publishing house Asini which, in difficult times for the publishing landscape, and not only, persists in publishing non-"marketable" books. This is a fairly elaborated form of Skalidakis's doctoral dissertation, which was completed in the Department of Political Sciences of Aristotle University of Thessaloniki under the supervision of Giorgos Margaritis, and which was awarded in 2012 by the Vasiliki and Olga Stavropoulou Foundation.