Το μεταναστευτικό ζήτημα στον Τύπο και τον κοινοβουλευτικό λόγο στην Ελλάδα: αντιπαραθετικές πλαισιώσεις κατά τη διάρκεια τριών κρίσεων της περιόδου 2015 – 2020

Abstract

Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να αποτυπώσει και να παρουσιάσει τα βασικά πλαίσια που κυριάρχησαν στο δημόσιο λόγο σε σχέση με το μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα 2015-2020. Επιχειρούμε να αποκαλύψουμε το σημασιο-ερμηνευτικό περιεχόμενο που εφαρμόστηκε στο μεταναστευτικό φαινόμενο στις τρεις διαφορετικές φάσεις του, τόσο στον ελληνικό Τύπο όσο και στον κοινοβουλευτικό λόγο. Εστιάζουμε στον ελληνικό τύπο και τον κοινοβουλευτικό λόγο, ως τα κυρίαρχα δημόσια «βαρόμετρα», που δίνουν νόημα και περιεχόμενο στο μεταναστευτικό φαινόμενο στο πεδίο του δημόσιου λόγου. Δημιουργώντας ένα θεματικό λεξικό που ορίζει αυστηρά τα δύο «κυρίαρχα πλαίσια», την «Απειλή» και τον «Ανθρωπισμό», το εφαρμόζουμε σε δείγμα άρθρων γνώμης και κοινοβουλευτικών συνεδριάσεων, αξιοποιώντας τη μέθοδο της ποσοτικής ανάλυσης περιεχομένου. Αναλύουμε συνολικά 658 άρθρα γνώμης δύο ιδεολογικά αντίθετων εφημερίδων, της «Καθημερινής» και της «Εφημερίδας των Συντακτών», καθώς και 106 κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις, σε μία περίοδο που η Ελλάδα είχε κυβέρνηση Ριζοσπαστικής Αριστεράς και λαϊκιστικής ριζοσπαστικής Δεξιάς, με τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ακολουθούμενη στη συνέχεια από την Κεντροδεξιά Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Τα βασικά ευρήματά μας δείχνουν ότι η πλαισίωση της μετανάστευσης στην Ελλάδα έχει προχωρήσει σε μια νέα φάση νοηματοδότησης, με μία λιγότερο προσωποκεντρική και περισσότερο ασφαλειοποιημένη προσέγγιση, που αναδεικνύει εντονότερα και τις αρνητικές πτυχές του φαινομένου, με περισσότερο λεπτομερή τρόπο.The purpose of this thesis is to capture and present the key frames that dominated public discourse in relation to the immigration issue in Greece, during the critical timeframe of 2015-2020. We attempt to reveal the semantic-interpretive content that was applied to the immigration phenomenon in its three different phases, both in the Greek press and the Greek political landscape. We focus on the Greek press and parliamentary discourse, as the dominant public "barometers" that render meaning and content to the immigration phenomenon in the field of public discourse. Creating a thematic lexicon that strictly defines our two “master frames”, “Threat” and “Humanitarianism”, we apply it in our sample of opinion articles and parliamentary sessions, utilizing the method of quantitative content analysis. We analyze a total of 658 opinion articles of two ideologically opposed newspaper “Kathimerini” and “EFSYN”, as well as 106 parliamentary meetings during a time when Greece had a Radical Right, Government, followed by a Centre-Right Government. Our key findings suggest that immigration’s framing in Greece has moved along a new phase of signification, with a less person-centric, more securitized approach, that also emphasize the negative aspects of the phenomenon in a more detailed manner.