Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και hard news: η ισραηλινοπαλαιστινιακή κρίση του Οκτωβρίου 2023 και η πρόσληψή της από τους χρήστες του Ιnstagram

Abstract

Η είσοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ) στον τομέα της ενημέρωσης, έχει αναπόφευκτα προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των παραδοσιακών μέσων (εφημερίδων, περιοδικών, ραδιοφώνου, τηλεόρασης), ενώ αντίστοιχα έχει προκαλέσει και τη μετατόπιση των προτιμήσεων του κοινού σχετικά με το πώς επιλέγει να ενημερώνεται, αλλά και να αλληλεπιδρά με τα νέα. Έτσι, εκτός από τις αναρτήσεις περιεχομένου με προσωπικό χαρακτήρα που πραγματοποιούν, οι χρήστες/τριες των ΜΚΔ επίσης καταναλώνουν και αλληλεπιδρούν με περιεχόμενο που σχετίζεται και με δύσκολα θέματα της επικαιρότητας ή αλλιώς σκληρές ειδήσεις (hard news).Στην παρούσα εργασία διερευνήθηκε κατά πόσον τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να εκπληρώσουν ενημερωτικούς σκοπούς αναφορικά με τη διάδοση σκληρών ειδήσεων (hard news) και νέων της επικαιρότητας, στο πλαίσιο της λειτουργίας τους. Η ανάλυση επικεντρώθηκε στην οπτική των χρηστών, από τη σκοπιά των καταναλωτών περιεχομένου. Το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που επιλέχθηκε για την έρευνα ήταν το Instagram και ως παράδειγμα σκληρών ειδήσεων οι σχετικές με την ισραηλινοπαλαιστινιακή κρίση, που ξέσπασε τον Οκτώβριο 2023 και δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές (Ιούνιος 2024). Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε υπό το πρίσμα της θεωρίας των χρήσεων και ικανοποιήσεων, η οποία εξετάζει πώς και γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης για την ικανοποίηση συγκεκριμένων αναγκών.Eιδικότερα διερευνήθηκε αν και σε ποιο βαθμό οι έλληνες/ιδες χρήστες/τριες της εφαρμογής Ιnstagram την αξιοποιούν για ενημέρωση, με έμφαση στο θέμα των σκληρών ειδήσεων, κατά πόσο τη θεωρούν αξιόπιστη, τί θεωρούν ότι μπορεί να επιτύχουν με τον διαμοιρασμό σχετικού περιεχομένου (πχ. φωτογραφιών/βίντεο κ.α.), αν έχουν ποτέ οδηγηθεί σε δράση στην πραγματική ζωή υποκινούμενοι από σχετική δημοσίευση στην εφαρμογή (πχ. συγκέντρωση ειδών ανθρωπιστικής βοήθειας, αποστολή χρημάτων κλπ). Συνολικά επιχειρήθηκε να καταδειχθεί η δυναμική της πλατφόρμας ως μέσο ενημέρωσης και συζήτησης για θέματα που έχουν τον χαρακτήρα σκληρών ειδήσεων (hard news).Since social media entered the realm of news dissemination, there have been inevitable transformations in the way traditional media (newspapers, magazines, radio, television) operate, and in the modalities through which individuals choose to receive and interact with news information. In addition to their typical use of social media platforms, users increasingly find themselves engaging with complex and challenging topics of current affairs, often referred to as "hard news."The study sought to investigate whether social media platforms can effectively fulfill informative purposes related to the dissemination of hard news and current affairs within their operational framework. The analysis focused on the users' perspective and their management of this type of content. The social media platform selected for this research was Instagram and the recent Israeli-Palestinian crisis (which began in October 2023 and continues to the present day, June 2024) was used as a representative example of hard news. The analysis was conducted within the framework of the uses and gratifications theory (U and G theory), which examines the reason and the ways people use media to satisfy specific needs.The study focused on whether and to what extent Greek Instagram users utilize the platform for informative content, particularly hard news. It examined their perceptions of the platform's reliability, their motivations for sharing hard news content (e.g., photos, videos), and whether they have been prompted to take real-life actions based on posts they encountered on the platform (e.g., collecting humanitarian aid items, sending money). Overall, the research aimed to illustrate the platform's potential as a medium for consuming, disseminating and discussing hard news topics.The research results indicated that a significant number of individuals utilize the platform and its tools for both entertainment and informational purposes. However, no strong trends were observed regarding the motivations for using Instagram specifically for consuming challenging informative content, such as hard news.