Η προβολή του εγκλήματος μέσα από την αστυνομική λογοτεχνία : το παράδειγμα του Arthur Conan Doyle

Abstract

Η αστυνομική λογοτεχνία, παρά την έντονη κριτική που συνάντησε ως ένα φτηνό ανάγνωσμα, έχει κερδίσει το αναγνωστικό κοινό. Το θεματολογικό της ενδιαφέρον απαντάται σε κάποιο μυστήριο ή έγκλημα και στην επακόλουθη έρευνα για την εξιχνίαση του. Με πηγή έμπνευσης τα εγκλήματα που διαπράττονταν ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα από τα τέλη του 19ου αιώνα, το αστυνομικό μυθιστόρημα δανείζεται στοιχεία από την πραγματικότητα του εγκλήματος, στα οποία προσθέτει αυτό της φαντασίας. Ταυτόχρονα, επιχειρεί να ερμηνεύσει τη συμπεριφορά του δράστη, του θύματος και την κοινωνική αντίδραση απέναντι σε μια εγκληματική ενέργεια. Ως εκ τούτου, λοιπόν, η αστυνομική λογοτεχνία μπορεί να αποτελέσει πηγή πληροφοριών για την εγκληματολογία. Ο Arthur Conan Doyle είναι εκπρόσωπος του κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Ο διάσημος ήρωάς του, o Sherlock Holmes, ένας ιδιότροπος, αντικοινωνικός, χρήστης ουσιών, παράλληλα χαρισματικός αλλά και οπαδός του ορθολογισμού, αντιμετωπίζει το έγκλημα ως παιχνίδι λογικής. Διευκολύνει την αστυνομική έρευνα και ταυτόχρονα αποστασιοποιείται από την αστυνομία, εξυμνώντας τη μέθοδο του: τη «συλλογιστική». Πολλά από τα επιχειρήματα του ντετέκτιβ για τις μεθόδους της αστυνομίας πιθανόν να εμπεριέχουν ψήγματα φαντασίας, παρ’ όλα αυτά χρησιμοποιούνται από τον συγγραφέα ως λογοτεχνικά στοιχεία. Ο Holmes θαυμάζει την εγκληματική ευφυΐα, αλλά σκοπός του είναι η δίωξη του εγκλήματος και η αποκάλυψη του δράστη. Για τον ίδιο, το έγκλημα συνιστά μια απειλή για την κοινωνική ισορροπία, οπότε δεν ταιριάζει σε μια «ευπρεπή» κοινωνία. Ο εγκληματίας από την άλλη πλευρά δεν παραπέμπεται πάντα στην Δικαιοσύνη. Η παραπομπή του εξαρτάται από την επικινδυνότητά του: αν ο ήρωας κρίνει πως ο δράστης δεν αποτελεί απειλή για την κοινωνία και οι συνέπειες της πράξης του είναι μικρότερες από αυτές που θα επιφέρει η φυλάκιση, τότε αυτός αφήνεται ελεύθερος, με την υπόσχεση ότι δεν θα παραβιάσει το νόμο ξανά. Η σχέση της αστυνομικής λογοτεχνίας με την κοινωνική πραγματικότητα υφίσταται. Στο έργο του Doyle η σχέση αυτή είναι αποκαλυπτική.Crime fiction, despite the harsh criticism as a cheap literacy reading, has charmed the readers. Its object of interest is a mystery or a crime and the following investigation. Inspired by the crimes which are committed in the cities of the latest 19th century, crime novel is a product of fiction which uses characteristics of the real crime. Simultaneously, attempts to interpret offender’s and victim’s behavior and actions and the social reaction to the crime. Therefore, crime fiction can be used as a source of knowledge by criminologists. Arthur Conan Doyle represents the classic crime fiction. His famous hero, Sherlock Holmes is a fussy, anti – social, drug addict and at the same time, a gifted and rationalist person who deals crime as a mind game. He facilitates police investigation and distances himself from the police force by glorifying his method: deduction theory. Many of the detective‘s arguments for police methods may contain fiction elements. Despite the fact, Holmes admires criminal genius, his purpose is crime pursuit and the revelation of the offender. According to detective’s beliefs, crime constitutes a threat for social balance and is not a part of a “decent” community. Criminal is not necessarily indicted. Indictment depends on criminal’s riskiness: if the detective figures out that the offender is not a threat for the community and the consequences of his actions are not as harmful as the imprisonment’s, he sets him free, after the criminal promises that he will never commite a crime again. Crime fiction is related to reality. This connection is obvious to Doyle’s novels.