Η αυτοδικία στις σύγχρονες κοινωνίες

Abstract

Η παρούσα εργασία εξετάζει το φαινόμενο της αυτοδικίας στις σύγχρονες κοινω-νίες, αναδεικνύοντας τη διαχρονικότητά του και τις σύγχρονες μορφές με τις οποί-ες εκδηλώνεται. Παρά την πρόοδο των θεσμών και του κράτους δικαίου, η αυτο-δικία επιβιώνει τόσο σε παραδοσιακές όσο και σε αστικές κοινωνίες, συχνά με την ανοχή ή αποδοχή της κοινωνίας. Η ανάλυση υιοθετεί διεπιστημονική προσέγγιση, συνδυάζοντας νομική, κοινωνιολογική, εγκληματολογική, ψυχολογική και ανθρω-πολογική θεώρηση. Στην αρχή αποσαφηνίζονται τα χαρακτηριστικά της αυτοδικίας και διαχωρίζεται από όμοιες έννοιες όπως η εκδίκηση και η ανταπόδοση. Παρου-σιάζεται και αναλύονται τα κοινωνικά αίτια και οι συνέπειές της, με βάση θεωρη-τικά σχήματα όπως η θεωρία της ανομίας, της κοινωνικής μάθησης και της ετικέ-τας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις σύγχρονες εκφάνσεις, όπως οι βεντέτες σε πε-ριοχές όπως η Κρήτη και η Μάνη, αλλά και η ψηφιακή αυτοδικία (π.χ. cyber-lynching). Τέλος, εξετάζονται θεσμικές και κοινωνικές παρεμβάσεις για την πρόλη-ψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου, με έμφαση στην επανορθωτική δικαιο-σύνη και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Σκοπός της έρευνας είναι να ανα-δείξει την αυτοδικία ως ένα σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί πολύ-πλευρη και συντονισμένη αντιμετώπιση.This thesis explores the phenomenon of vigilantism in modern societies, empha-sizing its persistence by society over time and its contemporary manifestations. Despite the advancement of legal institutions and the rule of law, vigilantism con-tinues to appear in both traditional and urban contexts, often with public toler-ance. The analysis adopts an interdisciplinary approach, combining legal, sociolog-ical, criminological, psychological, and anthropological perspectives. It begins by clarifying the core characteristics of vigilantism and distinguishing it from related concepts such as revenge and retribution. The study presents and examines the social causes and consequences of the phenomenon, based on theoretical frame-works such as strain theory, social learning theory, and labeling theory. Attention is given to current forms of vigilantism, including vendettas in regions like Crete and Mani, as well as digital vigilantism (e.g., cyber-lynching). Finally, the thesis evaluates institutional and social interventions aimed at preventing and address-ing vigilantism, focusing on restorative justice practices and the strengthening of social cohesion. The central aim of the research is to highlight vigilantism as a con-temporary social issue that, despite societal progress, persists as a form of unoffi-cial justice driven by social dysfunctions, cultural norms, and a perceived failure of official systems—thereby requiring multifaceted and coordinated responses.