Προβλέποντας την κρίση: το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και το «θανάσιμο ελάττωμα» του ευρώ

Abstract

Το 2008 υπήρξε η κατάρρευση αυτού που ο Hyman Minsky αποκαλούσε «καπιταλισμό διαχείρισης χρήματος» (Money Manager Capitalism, MMC). Κατά πολλούς τρόπους ήταν εφάμιλλη της κατάρρευσης του «χρηματοοικονομικού καπιταλισμού» (Finance Capitalism, FC) του 1929, που οδήγησε στη μεγάλη ύφεση. Καταρχάς, η δεσπόζουσα αντίληψη των οικονομολόγων και χαρακτών πολιτικής της δεκαετίας του ’20 και του ’00 βασιζόταν στο δόγμα laissez faire-laissez passé, δηλαδή, σε μία λατρεία για την ελεύθερη αγορά. Αυτό, κυρίως, σήμαινε την απελευθέρωση του χρηματοοικονομικού τομέα από ρυθμίσεις και επίβλεψη. Δεύτερον, και στις δύο εποχές ζούσαμε σε μία περίοδο παγκοσμιοποίησης – τόσο τα αγαθά όσο και τα κεφάλαια διέσχιζαν τα σύνορα σχετικά ανεμπόδιστα. Τρίτον, ο χρηματοοικονομικός τομέας δέσποζε στη βιομηχανία. Και στις δύο περιπτώσεις η πραγματική οικονομία ήταν δέσμια του χρηματοοικονομικού τομέα – με τον τελευταίο να απορροφά το 40% όλων των εταιρικών κερδών εκτός οικονομίας. Το να πεις ότι οι αγορές «έπαθαν αμόκ» υποτιμά το γεγονός. Το να πεις ότι οι οικονομίες μας είχαν καταληφθεί από «αιμοβόρα βαμπίρ-καλαμάρια της Wall Street» είναι μόνο μία μικρή υπερβολή. Η συμβατική μακροθεωρία, αντιμετωπίζει τα ανωτέρω σαν απλές τάσεις αγαθών ή τα αγνοεί πλήρως. Αυτός είναι και ο λόγος – όπως ανέφερε και η βασίλισσα της Αγγλίας – για τον οποίο κανένας από αυτούς τους οικονομολόγους δεν μπόρεσε να προβλέψει το γεγονός.2008 marked the collapse of what Hyman Minsky called "Money Manager Capitalism" (MMC). In many ways it was comparable to the collapse of "Finance Capitalism" (FC) in 1929, which led to the Great Depression. First, the dominant understanding of economists and policy makers in the '20s and '00s was based on the laissez faire-laissez passé doctrine, that is, on a worship of the free market. This primarily meant the deregulation of the financial sector from regulations and supervision. Second, in both eras we lived in a period of globalization – both goods and capital crossed borders relatively unimpeded. Third, the financial sector dominated industry. In both cases the real economy was captive to the financial sector – with the latter absorbing 40% of all corporate profits outside the economy. To say that markets "went berserk" understates the fact. To say that our economies had been occupied by "bloodsucking vampire-squids of Wall Street" is only a slight exaggeration. Conventional macroeconomic theory treats the above as simple commodity trends or ignores them completely. This is also the reason – as the Queen of England noted – why none of these economists was able to predict the event.