Οι τουρκογενείς λέξεις στο στιχούργημα της Βοσπορομαχίας και η χρήση τους σε κείμενα του 18ου αιώνα

Abstract

Η Βοσπορομαχία είναι ένα μακροσκελές έμμετρο αλληγορικό ποίημα που αποτελείται από 4430 ομοιοκατάληκτους δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Από αυτούς μόνο δύο στίχοι (971 και 3331) περιέχουν μία επιπλέον συλλαβή. Περιγράφει τη διαμάχη μεταξύ Ανατολής-Δύσης, προσωποποιώντας τις δύο ακτές του Βοσπόρου και κατ’ επέκταση τις ηπείρους Ευρώπη και Ασία, ως δύο αδερφές που φιλονικούν για την ομορφιά τους. Η Ευρώπη στηρίζει την υπεροχή της στον πολιτισμό, όπως αυτός αναδύεται από τα κτίσματα, τα αυτοκρατορικά ανάκτορα, τα μνημεία και τα χωριά της, ενώ η Ασία στο φυσικό κάλλος των τοπίων της. Η συμφιλίωση επέρχεται στο τέλος του ποιήματος με την κοινή διαπίστωσή τους ότι η ομορφιά της καθεμιάς εξαρτάται από τη θέα που έχει κανείς από την απέναντι πλευρά του Κατάστενου. Στην ουσία, μέσα από ένα μελαγχολικό συναίσθημα και επιφανειακή ξεγνοιασιά, εξυμνούνται οι δόξες του Βοσπόρου μέσα από τα παλάτια, με τις διασκεδάσεις της οθωμανικής αυλής και των ξένων αξιωματούχων των πρεσβειών, κατά την εποχή της τουλίπας (στα τουρκικά lβle devri) στα χρόνια του σουλτάνου Αχμέτ Γ΄ (1703-1730), που χαρακτηρίζεται ως η πρώτη απόπειρα εκδυτικισμού της αυτοκρατορίας.Bosporomachia is a lengthy allegorical poem in verse consisting of 4430 rhyming fifteen-syllable lines. Of these, only two lines (971 and 3331) contain one additional syllable. It describes the dispute between East and West, personifying the two shores of the Bosphorus and by extension the continents Europe and Asia, as two sisters who quarrel about their beauty. Europe bases her superiority on civilization, as it emerges from her buildings, imperial palaces, monuments and villages, while Asia bases hers on the natural beauty of her landscapes. Reconciliation comes at the end of the poem with their mutual realization that each one's beauty depends on the view one has from the opposite side of the Strait. In essence, through a melancholic sentiment and superficial carefreeness, the glories of the Bosphorus are celebrated through the palaces, with the entertainments of the Ottoman court and foreign embassy officials, during the tulip period (in Turkish lale devri) in the years of Sultan Ahmed III (1703-1730), which is characterized as the first attempt at westernization of the empire.