Η σχολική διαρροή των μαθητών Ρομά

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί προϊόν των απαιτήσεων για την ολοκλήρωση ενός μεταπτυχιακού προγράμματος. Το θέμα το οποίο πραγματεύεται είναι η σχολική διαρροή των Ρομά, καθώς επίσης και οι παράγοντες από τους οποίους επηρεάζεται και πώς αυτή συνδέεται με τον τρόπο ζωής τους και άλλα χαρακτηριστικά τους. Πρόκειται για μια ποιοτική έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη μορφή της μελέτης περίπτωσης και των ημιδομημένων συνεντεύξεων. Για τις ανάγκες της μελέτης περίπτωσης, επισκεφτήκαμε ένα Δημοτικό Σχολείο της Θήβας, το οποίο είναι αμιγώς σχολείο Ρομά, προκειμένου να έχουμε μία σφαιρική εικόνα σχετικά με τη σχολική διαρροή και γενικότερα με την ανάπτυξή τους και την πορεία τους στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. Όσον αφορά στις ημιδομημένες συνεντεύξεις, ελήφθησαν από εκπαιδευτικούς που έχουν εργαστεί το παρελθόν με παιδιά Ρομά και μερικοί από αυτούς στο παρόν και από γονείς παιδιών Ρομά. Η σχολική διαρροή των παιδιών αυτών είναι ένα ζήτημα πολυπαραγοντικό, καθώς δε βασίζεται μόνο σε ένα συγκεκριμένο σύνολο παραγόντων, αλλά έχει πολλές διαστάσεις. Ο τρόπος διαβίωσής τους, η κουλτούρα τους, τα ήθη και τα έθιμά τους, η γλώσσα τους μα κυρίως οι πολιτισμικές διαφορές αποτελούν συχνά αντικείμενο συζήτησης, καθώς είναι οι πηγές εκείνες που προκαλούν στερεοτυπικές αντιλήψεις και διακρίσεις. Κατόπιν της έρευνας που πραγματοποιήθηκε διαπιστώθηκε ότι οι παράγοντες που επηρεάζουν τη σχολική διαρροή είναι πολλοί με έναν από αυτούς να είναι και η γλώσσα. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με έντονα τα στοιχεία της πολιτισμικής τους ταυτότητας, τα οποία αρνούνται να αποβάλλουν και να απαρνηθούν, καθώς νιώθουν ότι εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα είναι σαν να προδίδουν την καταγωγή τους ή σαν να θέλουν να αποσυνδεθούν από την κοινότητά τους. Αυτό είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο για εκείνα, δεδομένου ότι εκεί ανήκουν και εκεί θέλουν να συνεχίσουν να ανήκουν. Η σχολική διαρροή είναι, επίσης, ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα με τις αιτίες που την προκαλούν να είναι πολλές. Δεν οφείλονται μόνο στην κοινότητα των Ρομά αλλά οφείλονται και στους υπόλοιπους, καθώς τείνουν να έχουν μία ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στα παιδιά, με αποτέλεσμα να μη θέλουν να ξαναπάνε σχολείο. Σημαντικό στοιχείο, όμως, της σχολικής διαρροής είναι και η γλώσσα. Υπάρχουν παιδάκια, τα οποία δε γνωρίζουν να μιλούν τη γλώσσα Ρομανί. Υπάρχουν, όμως, και παιδιά που μιλούν μόνο αυτή. Έτσι, δημιουργούνται προβλήματα επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης που άθελά τους κάνουν τα άλλα παιδιά να τα απομακρύνουν και να μην τα συναναστρέφονται. Όμως, εκτός από τη σχολική διαρροή η γλώσσα μπορεί να συμβάλλει θετικά στην άμβλυνση των πολιτισμικών συγκρούσεων, όπως επίσης και στη βελτίωση ζωής των Ρομά. Έτσι, θα τους δοθεί η ευκαιρία να έχουν μία ταυτότητα που θα είναι νομοθετικά καλυμμένη, αλλά επίσης θα αφομοιωθούν και θα ενσωματωθούν ομαλά σε ένα κοινωνικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον. Παρά τα δεδομένα που συλλέχθηκαν στην παρούσα έρευνα και τα ευρήματα που εξήχθησαν, υπάρχει ακόμα περιθώριο διερεύνησης του θέματος με ένα πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα, αφού το δείγμα ατόμων που είχαμε ήταν πολύ μικρό και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντιπροσωπεύσει ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά ούτε και την κοινότητα των Ρομά.This work is a product of the requirements for completing a postgraduate program. The topic addressed is the school dropout of Roma, as well as the factors that influence it and how it is linked to their lifestyle and other characteristics. This is a qualitative research, which was carried out in the form of a case study and semi-structured interviews. For the needs of the case study, we visited a primary school in Thebes, which is a purely Roma school, in order to have a global view of school dropout and more generally of their development and their course in the educational context. As for the semi-structured interviews, they were taken from teachers who have worked with Roma children in the past and some of them in the present and from parents of Roma children. The school dropout of these children is a multifactorial issue, as it is not based only on a specific set of factors, but has many dimensions. Their way of life, their culture, their customs and traditions, their language, but especially their cultural differences, are often the subject of discussion, as they are the sources that cause stereotypical perceptions and discrimination. Following the research carried out, it was found that the factors that influence school dropout are many, one of which is language. Children grow up in an environment with strong elements of their cultural identity, which they refuse to reject and renounce, as they feel that if something like this happens, it will be like betraying their origins or as if they want to disconnect from their community. This is extremely difficult for them, since this is the environment they belong and where they want to continue to belong. School dropout is also a multifactorial issue with many causes. These causes are not only due to the Roma community but also to the rest people, as they tend to have a racist attitude towards children, as a result of which they do not want to go to school again. However, an important element of school dropout is language. There are children who do not know how to speak the Romani language. However, there are also children who only speak this specific language. Thus, communication and interaction problems are created and these problems unintentionally make other children distance themselves from them and not associate with them. However, in addition to school dropout, language can contribute positively to the mitigation of cultural conflicts, as well as to the improvement of the lives of the Roma. Thus, they will be given the opportunity to have an identity that will be legally covered, but they will also assimilate and integrate smoothly into a social and educational environment. Despite the data collected in this research and the findings extracted, there is still room for further investigation of the issue with a more representative sample, since the sample of individuals we had was very small and in no way can it represent the entire educational community or the Roma community.