Η έρευνα για την ουσιοεξάρτηση στην Ελλάδα

Abstract

Το φαινόμενο της ουσιοεξάρτησης αποτελεί ένα μείζον κοινωνικό ζήτημα, με σοβαρές επιπτώσεις, τόσο στο άτομο, όσο και στο σύνολο της κοινωνίας. Έτσι, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα κοινωνικά προβλήματα, έχουν διερευνηθεί και αναλυθεί, στον ελλαδικό και στον διεθνή χώρο, πτυχές όπως τα αίτια, οι επιπτώσεις και οι πιθανοί τρόποι διαχείρισής του. Μια ανασκόπηση του συνόλου των σχετικών ερευνών, όπως είναι και η παρούσα, δύναται να ρίξει φως στην έκτασή του και στους τρόπους με τους οποίους εξελίσσεται. Στην προσπάθεια επίτευξης αυτού του σκοπού, επιχειρείται πρώτα η αναφορά στο θεωρητικό υπόβαθρο το οποίο σχετίζεται με το εν λόγω φαινόμενο, μέσω αποσαφηνίσεων και ταξινομήσεων των όρων που πρόσκεινται σε αυτό, με την ταυτόχρονη αναφορά στις ιστορικές του καταβολές και στις διαδικασίες που το αφορούν, από την αρχή μέχρι το τέλος. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται η εμβάθυνση και η καταγραφή των μεθοδολογικών προσεγγίσεων που εντοπίστηκαν στις έρευνες που συγκεντρώθηκαν, έχοντας ως θέμα τους το πρόβλημα της ουσιοεξάρτησης, αντιστοιχίζοντας, παράλληλα, τις εκάστοτε θεματολογίες με τις προτιμώμενες, σε κάθε περίπτωση, μεθοδολογίες. Στη συνέχεια, παρατίθενται συνοπτικά τα αποτελέσματα των ερευνών που εντοπίστηκαν και αφορούσαν το συγκεκριμένο θέμα, ενώ ακολουθεί μια συγκριτική αποτίμηση αυτών, όπως και η επισήμανση ερευνητικών κενών και πεδίων ανοιχτών προς διερεύνηση. Η συμβολή των ΜΜΕ στην προβολή και τη διαμόρφωση αντίληψης για το φαινόμενο της ουσιοεξάρτησης είναι φανερή από την αρχή αυτής της ανασκόπησης, ενώ εξετάζεται και το γενικότερο ζήτημα της ενημέρωσης για αυτό το θέμα, των (δυνάμει) εξαρτημένων, όσο και της κοινής γνώμης. Υπογραμμίζεται, τέλος, η συνεισφορά των ποσοτικών και των ποιοτικών μεθοδολογιών στη διερεύνηση του εν λόγω ζητήματος, στις έρευνες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, αλλά και σε αυτές που αναμένεται να ακολουθήσουν.The phenomenon of substance dependence is a major social issue, with serious consequences for both the individual, as well as society as a whole. Thus, as is the case with most social problems, aspects such as its causes, effects and possible ways of managing it have been investigated and analyzed in Greece and internationally. A review of all the relevant research, such as the present one, can shed light on its extent and the ways in which it evolves. In order to achieve this aim, firstly occurs a reference to the theoretical background of the phenomenon in question, through clarifications and classifications of the terms attached to it, with simultaneous reference to its historical origins and the processes involved, from beginning to end. Then, the methodological approaches identified in the surveys collected, with the problem of substance dependence as their theme, are deepened and recorded, while at the same time matching the respective themes with the preferred methodologies in each case. Then on, a summary of the results of the identified studies related to this topic is presented, followed by a comparative assessment of these, as well as the observation of possible research gaps and areas open for investigation. The contribution of the media in promoting and shaping the perception of the phenomenon of substance dependence is evident from the beginning of this review, while the more general issue of information on this topic, from the point of view of (potential) addicts as well as public opinion, is examined. Finally, the importance of quantitative methodologies for investigating the issue in question is emphasized, both in the studies that have already been conducted and in those that would be beneficial to pursue in the future.