Το ζήτημα του κράτους στην πολιτική σκέψη του Μιχαήλ Μπακούνιν

Abstract

Αντικείμενο της διδακτορικής εργασίας είναι το ζήτημα του κράτους όπως αυτό τίθεται στην πολιτική σκέψη του Μιχαήλ Μπακούνιν. Η εργασία διαιρείται σε πέντε κεφάλαια, τα οποία είναι λογικά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Ο σκοπός του πρώτου κεφαλαίου είναι ο εντοπισμός και η ανάλυση των πολυεπίπεδων θεωρητικών και μεθοδολογικών προϋποθέσεων της κριτικής του Μπακούνιν προς το κράτος. Επί τη βάσει αυτών των προϋποθέσεων, ο Μπακούνιν απορρίπτει το κράτος εν γένει, όπως και τοκράτος της αστικής δημοκρατίας. Το ερευνητικό ενδιαφέρον στρέφεται, εν συνεχεία, προς την κατάδειξη της θεωρητικής σύγκρουσης ανάμεσα στον Μπακούνιν και τους Karl Marx/Friedrich Engels αναφορικά με τη μαρξική ιδέα του σοσιαλιστικού κράτους της δικτατορίας του προλεταριάτου. Το τελευταίο κεφάλαιο της διατριβής είναι αφιερωμένο στην κριτική μελέτη των μπακουνικών πολιτικών ιδεωδών του ακρατικού σοσιαλισμού και του αναρχικού ομοσπονδισμού.The subject of the doctoral dissertation is the issue of state in the political thought of Mikhail Bakunin. The dissertation is divided into five chapters, logically linked to each other. The purpose of the first chapter is to locate and to analyze the multi – level theoretical and methodological premises of Bakunin’s critique of the state. On the base of these premises, Bakunin rejects the state in general as well the state of the bourgeois democracy. Furthermore, there is an interest towards the clarification of the theoretical conflict between Bakunin and Karl Marx/Friedrich Engels concerning the marxian idea of the socialist state of the proletarian dictatorship. The last chapter of the thesis is devoted to the critical study of the Bakunin’s political ideals of stateless socialism and anarchist dictatorship.