Από την παιδική προστασία ως την ενηλικίωση: προκλήσεις και ελλείμματα στις κοινωνικές πολιτικές στέγασης

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία και η έρευνα που την συμπληρώνει, μελετά το πεδίο της παιδικής προστασίας στην Ελλάδα και παρουσιάζει τα κενά του σε επίπεδο κοινωνικών πολιτικών. Θίγεται η εμφανής ανεπάρκεια του κράτους με την επικράτηση μη κρατικών δρώντων, ενώ εστιάζει στις στεγαστικές δομές κλειστού τύπου για ανηλίκους που στερούνται οικογενειακής φροντίδας και για ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες. Ακόμα, εξετάζει το πλαίσιο των κοινωνικών δράσεων που συνδέονται με τη διευκόλυνση της μετάβασης στην ενήλικη ζωή, τη στεγαστική επισφάλεια που βιώνουν οι νέοι με την αποχώρηση τους από τις δομές φιλοξενίας, αλλά και τις διαθέσιμες επιλογές στέγασης για εκείνους. Για την μελέτη των υπό εξέταση ζητημάτων πραγματοποιήθηκε συνδυασμός έρευνας γραφείου και αξιοποίηση ποιοτικών μεθόδων κοινωνικής έρευνας με τη μορφή ημιδομημένων συνεντεύξεων. Σε αυτές συμμετείχαν επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε δομές δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου στον χώρο της παιδικής προστασίας, τόσο με ανηλίκους που στερούνται υποστήριξης από την οικογένεια όσο και ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων. Αναφορικά με την έρευνα γραφείου, αυτή επικεντρώθηκε στη διαδικτυακή χαρτογράφηση των μορφών κοινωνικής υποστήριξης που προσφέρουν οι δημόσιες και ιδιωτικές οργανώσεις στον χώρο της παιδικής προστασίας στην Αττική. Επίσης, τα αποτελέσματα της έρευνας πεδίου ανέδειξαν πως οι κοινωνικές πολιτικές για την παιδική προστασία στην Ελλάδα παρουσιάζουν ελλείμματα και ανεπάρκειες, με κύριο χαρακτηριστικό τους την απουσία συντονισμένων προληπτικών δράσεων και μορφών εναλλακτικής φροντίδας. Επιπλέον, αναδείχτηκε η σταδιακή αποκρατικοποίηση και η πολιτική εργαλειοποίηση των ιδιωτικών φορέων σε επίπεδο τόσο των εργαζομένων, όσο και των ανήλικων ωφελούμενων. Τέλος, αναφορικά με τη μετάβαση από τη νεότητα στην ενήλικη ζωή, αναδείχθηκαν οι προκλήσεις των νέων με σημαντικότερη την στεγαστική επισφάλεια, ενώ παράλληλα παρουσιάστηκαν οι διαθέσιμες στεγαστικές επιλογές για εκείνους.This thesis and the accompanying research examine the field of child protection in Greece, highlighting its deficiencies in social policies. It addresses the gradual withdrawal of the state and the increasing predominance of the private sector in this area. The study particularly focuses on closed-type residential facilities for minors deprived of family care and unaccompanied minor refugees. Furthermore, it explores the transition to adulthood, the housing instability faced by young individuals after leaving the child care system and the available housing options for this population. To study these issues, a combination of desk research and qualitative methods, specifically semi-structured interviews, was used. The interviews involved professionals working in both public and private sector child protection services, particularly those working with minors without family support and unaccompanied refugee minors. The desk research focused on mapping the types of social support provided by public and private organizations in the child protection sector within the region of Attica. The results of the study revealed significant gaps and shortcomings in Greece’s child protection policies, with a key issue being the absence of coordinated preventive measures and alternative care models. Additionally, the research highlighted the gradual privatization of services and the political instrumentalization of private organizations, which has had a negative impact on both employees and minor beneficiaries. Lastly, regarding the transition from youth to adulthood, the study identified the challenges faced by young individuals, with housing instability emerging as the most pressing issue. At the same time, the available housing options for this group were also presented.