Το «μαύρο κουτί» των σλόγκαν: εφαρμογές επικοινωνιακών πρακτικών στην κοινωνική επιρροή

Abstract

H παρούσα εργασία εστιάζει στη μελέτη των διαδικασιών επιρροής εντός του πλαισίου στο οποίο λαμβάνει χώρα η απόπειρα επιρροής. Πιο συγκεκριμένα, ως «πλαίσιο» νοείται η προϋπάρχουσα θέση του δέκτη προς το περιεχόμενο του μηνύματος και ο ρυθμιστικός ρόλος που αυτή διαδραματίζει. Η θέση αυτή, την οποία φέρει ο στόχος της επιρροής – κινείται σε ένα δίπολο που κυμαίνεται από τη διαμόρφωση ως την αλλαγή στάσης απέναντι στο υπό εξέταση διακύβευμα μεταξύ πηγής και δέκτη – και φαίνεται να αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα–κλειδί όταν ο σκοπός είναι η κατανόηση γύρω από το «πότε» της άμεσης και της έμμεσης πλειοψηφικής ή μειονοτικής επιρροής. Αναφορικά με το «υπό ποιες συνθήκες» παράγεται η εκάστοτε μορφή επιρροής εξετάσαμε στα πλαίσια ενός πειράματος 2x2: α)το διακριτό ρόλο των πηγών επιρροής (πλειοψηφικών ή μειοψηφικών), β)τις επικοινωνιακές πρακτικές που επιλέγονται από την πηγή κατά τη συναλλαγή της με το ακροατήριο-στόχο (οι οποίες πρακτικές δύνανται να ενεργοποιήσουν ή να απενεργοποιήσουν τη διαπραγμάτευση μεταξύ πηγής-δέκτη καλώντας το δέκτη «να σκεφτεί γιατί» στην πρώτη περίπτωση και παρουσιάζοντας του το μήνυμα ως κάτι το «αυτονόητο» στη δεύτερη). Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ πηγής και επικοινωνιακής πρακτικής τελικά κρίνονται ως αποτελεσματικές ή μη ως προς την ασκούμενη άμεση και έμμεση επιρροή βάσει της ρύθμισης τους από μία τρίτη διάσταση, αυτή της «διαμόρφωσης-αλλαγής στάσης» από πλευράς δέκτη. Πρόκειται για παράμετρο που τα αποτελέσματα μας αναδεικνύουν ως καθοριστική, παρότι ερευνητικά δεν έχει ως τώρα λάβει προσοχή ανάλογη της σημασίας που φαίνεται να έχει.The present research focuses on social influence processes and makes a contextual distinction between attitude formation and attitude change. During an influence attempt the attitude formation-change status of the recipient towards the topic of influence plays a moderating role and determines when direct and/or indirect influence of the minority/majority is successfully exerted. In order to answer which are the successful conditions of social influence, focusing mainly on minority influence, and taking into consideration the attitude formation-change parameter, we ran a 2 (source status: minority/majority) x2 (source’s communication strategy during the negotiation with its audience: activating the negotiation by using “call for thought” strategy/blocking it by using “it goes without saying” strategy) between-subjects experiment.. First, the results showed that during attitude formation the minority should block the negotiation to exert influence, while during attitude change it should activate it. Second, we also found that the interconnection of attitudes/types of influence is different for the attitude formation context and the attitude change context. Finally, with this difference as a starting point, we found that the practical dimension of indirect influence plays a crucial mediating role during minority influence.