Τα δικαιώματα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης ως πτυχές του τεκμηρίου αθωότητας: ζητήματα ερμηνείας και εφαρμογής υπό το φως της ευρωενωσιακής νομοθεσίας και νομολογίας

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την ερμηνεία και εφαρμογή των δικαιωμάτων σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης, όπως αυτά ρυθμίζονται στην Οδηγία 2016/343. Προς το σκοπό αυτό λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ειδικότερα, εξετάζεται η ιστορική πορεία προς τη θέσπιση της Οδηγίας (υπό Α), οι ρυθμίσεις της Οδηγίας 2016/343 όσον αφορά στα δικαιώματα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης (υπό Β), τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή της Οδηγίας στα κράτη μέλη (υπό Γ), η πρόσφατη νομολογία του ΔΕΕ και του ΕΔΔΑ (υπό Δ), η κατοχύρωση των εν λόγω δικαιωμάτων στα κράτη μέλη (υπό Ε) και τελικά εκτίθενται οι συμπερασματικές παρατηρήσεις (υπό ΣΤ). Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της ορθής ερμηνείας των δικαιωμάτων σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης σε ενωσιακό επίπεδο, μέσα από την ανάλυση βασικών ζητημάτων εφαρμογής των δικαιωμάτων αυτών και την επισκόπηση της νομολογίας των δύο υπερεθνικών δικαστηρίων.

This dissertation deals with the interpretation and application of the right to silence and the right against self-incrimination, as regulated by Directive 2016/343. To this end, particular attention is paid to the case law of the Court of Justice of the European Union and the European Court of Human Rights. In particular, the historical path towards the adoption of the Directive (section A), the provisions of Directive 2016/343 with regard to the right to silence and the right against self-incrimination (section B), the issues that arise in the application of the Directive in the Member States (section C), the recent case law of the CJEU and the ECtHR (section D), the implementation of these rights in the Member States are examined (section E) and, finally, the concluding remarks are presented (section F). The aim of this dissertation is to highlight the correct interpretation of the right to silence and the right against self-incrimination at EU level, through an analysis of key issues in the application of these rights and an overview of the case law of the two supranational courts.