Ανομία και κρίση: ανάλυση του περιεχομένου του λόγου των Μ.Μ.Ε

Abstract

Η ακόλουθη διπλωματική εργασία, εκπονήθηκε κατά το εαρινό εξάμηνο του έτους 2012, στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος «Η σύγχρονη εγκληματικότητα και η αντιμετώπισή της», του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Σκοπός της εργασίας, είναι να ερευνήσει εάν η - δημοφιλής στους εγκληματολογικούς κύκλους - έννοια της ανομίας έχει υποστεί παραφθορά κατά τη χρήση της από τα Μ.Μ.Ε. (και σε ποιο βαθμό), συγκριτικά με το πώς τη διαχειρίστηκαν οι εγκληματολόγοι-κοινωνιολόγοι που ασχολήθηκαν με αυτή κατά το παρελθόν. Γίνεται δηλαδή μία συγκριτική επισκόπηση του επιστημονικού λόγου και του λόγου των Μ.Μ.Ε., ώστε να καταδειχθούν τυχόν διαφορές και αποκλίσεις. Επίσης, αναζητείται η τυχόν σύνδεση της ανομίας με την οικονομική κρίση-ύφεση που βιώνει η χώρα, αλλά και με άλλες παρεμφερείς ή μη έννοιες, πάντα μέσα από την ανάλυση λόγου των Μ.Μ.Ε. Επομένως, η παρούσα μελέτη δομήθηκε γύρω από τις δύο αυτές βασικές αναζητήσεις: α) εάν υπάρχει παραφθορά της «επιστημονικής» έννοιας της ανομίας από τα Μ.Μ.Ε. και σε ποιο βαθμό και β) εάν και κατά πόσο σχετίζεται με την οικονομική κρίση ή με κάποια άλλη έννοια.. Για το σκοπό αυτό, συγκεντρώθηκαν δημοσιεύματα από τρία ελληνικά ηλεκτρονικά έντυπα ευρείας κυκλοφορίας, που δημοσιεύθηκαν από τον Ιανουάριο του 2009 μέχρι και τον Οκτώβριο του 2012 και πραγματεύονται στο κείμενό τους το θέμα της ανομίας. Η εργασία απαρτίζεται από τρία μέρη: στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται οι θεωρίες που έχουν διατυπωθεί, γύρω από την έννοια και τη φύση της ανομίας, από διακεκριμένους κοινωνιολόγους-εγκληματολόγους. Στη συνέχεια, αναλύεται η έννοια της (οικονομικής) κρίσης και παρουσιάζονται οι λόγοι που οδήγησαν στην παρούσα αλλά και οι συνέπειές της σε εθνικό επίπεδο. Τα δύο αυτά «εισαγωγικά» κεφάλαια, είναι άκρως σημαντικά για την κατανόηση των δύο εννοιών που θα αποτελέσουν τους βασικούς άξονες, γύρω από τους οποίους θα περιστραφεί η ερευνητική δραστηριότητα. Το πρώτο μέρος κλείνει με μία σύντομη ανάλυση, σχετικά με την κατασκευή της κοινωνικής πραγματικότητας από τα Μ.Μ.Ε., ώστε ο εκάστοτε αναγνώστης να αποκτήσει μία πρώτη ιδέα για το πώς τα μέσα επικοινωνίας παρουσιάζουν τα γεγονότα και επηρεάζουν την κοινή γνώμη μέσω της θεματολογίας τους. Ακολουθεί το δεύτερο μέρος, όπου στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία παρουσίαση της μεθοδολογίας που επιλέχθηκε αλλά και του τρόπου με τον οποίο συγκεντρώθηκε το υλικό. Το δεύτερο κεφάλαιο, αποτελεί τον κορμό της έρευνας αλλά και την κατ’ ουσίαν ερευνητική μελέτη, καθώς σε αυτό γίνεται η ανάλυση περιεχομένου των τριών εντύπων με βάση τη μεθοδολογία, ενώ στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πρώτα συμπεράσματα. Στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο, παρατίθενται τα τελικά συμπεράσματα και δίδεται απάντηση στα βασικά ερωτήματα της εργασίας, ενώ ακολουθεί η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε αλλά και το παράρτημα, όπου μπορεί ο αναγνώστης να διαβάσει τα κυριότερα δημοσιεύματα που συμπεριλήφθησαν στην ανάλυση περιεχομένου