Προλογικό σημείωμα: Ο Καβάφης του Τσίρκα

Abstract

Οι επέτειοι είναι πάντοτε μια αφορμή για τον ιστορικό αναστοχασμό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι νέες κριτικές προσεγγίσεις πρέπει να δεσμεύονται από τον επετειακό λόγο∙ πόσο μάλλον να εξαντλούνται σε αυτόν. Στο ανά χείρας τεύχος, επιλέξαμε μια διαφορετική συμμετοχή στο «έτος Καβάφη», μέσα από την επίσκεψη ενός ερμηνευτικού σχήματος, που επηρέασε σημαντικά τις καβαφικές σπουδές από τη δεκαετία του ’60 ως τις μέρες μας. Το γνωρίζουμε καλά∙ περισσότερο από κάθε άλλο κείμενο της καβαφικής κριτικής στη δεκαετία του εξήντα, ο «Καβάφης του Τσίρκα» διαβάστηκε πολιτικά, ενταγμένος κυρίως στις συγκρούσεις της ελληνικής αριστεράς. Το ίδιο έγινε και με τις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Σήμερα, που στον γεωπολιτικό χάρτη η «αραβική άνοιξη» εναλλάσσεται με το χαμηλό βαρομετρικό των αυταρχικών καθεστώτων και η συνθήκη της αποικιοκρατίας του 20ού αιώνα έχει παραχωρήσει οριστικά τη θέση της στην εύφλεκτη Μεσόγειο των μετα-αποικιακών φονταμενταλισμών, το κριτικό έργο του καϊρινού Τσίρκα για τον αλεξανδρινό Καβάφη μπορεί να ξαναδιαβαστεί μέσα στα νέα συμφραζόμενα του καιρού μας.Anniversaries are always an occasion for historical reflection, though this does not mean that new critical approaches should be bound by commemorative discourse; much less be limited to it. In this issue, we chose a different form of participation in the "Cavafy year," through revisiting an interpretive framework that significantly influenced Cavafy studies from the 1960s to the present day. We know it well; more than any other text of Cavafy criticism in the sixties, "Tsirkas' Cavafy" was read politically, primarily situated within the conflicts of the Greek left. The same happened with "Drifting Cities." Today, as on the geopolitical map the "Arab Spring" alternates with the low barometric pressure of authoritarian regimes, and the condition of 20th century colonialism has definitively given way to the volatile Mediterranean of post-colonial fundamentalisms, the critical work of Cairo-based Tsirkas on Alexandrian Cavafy can be reread within the new context of our time.