Ανάλυση των προσδιοριστικών παραγόντων της ζήτησης καπνικών προϊόντων»

Abstract

Η αγορά καπνικών προϊόντων καταλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος της συνολικής αγοράς στην Ελλάδα και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Ο τομέας της παραγωγής προϊόντων καπνού ιστορικά έχει συμβάλει σημαντικά στην Ελληνική οικονομία και σε οικονομίες πολλών χωρών. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται έντονη νομοθετική δραστηριότητα προς την κατεύθυνση της μείωσης του καπνίσματος, λόγω των επιβλαβών επιπτώσεων στην υγεία. Ο σκοπός της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας είναι να αναλύσει τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης καπνικών προϊόντων και να διερευνήσει το βαθμό που αυτοί επιδρούν στην ζήτηση προϊόντων καπνού. Για το σκοπό αυτό ανακτήθηκαν δεδομένα τόσο για την Ελλάδα όσο και για άλλες Ευρωπαϊκές χώρες από τις βάσεις δεδομένων της Eurostat και του ΟΟΣΑ (OECD), τα οποία αναλύθηκαν με περιγραφικές και επαγωγικές μεθόδους. Για τη διερεύνηση της επίδρασης των παραγόντων στη ζήτηση καπνού, αναπτύχθηκε ένα οικονομετρικό μοντέλο με προβλεπτικούς παράγοντες της ζήτησης, το επίπεδο εισοδήματος – κατά κεφαλήν ΑΕΠ-, το επίπεδο μόρφωσης, τις τιμές των προϊόντων καπνού, τον δείκτη τιμών καταναλωτή για τα προϊόντα καπνού, και το επίπεδο της φορολογίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ανδρικό φύλο επιδρά σημαντικά στο ποσοστό των καπνιστών, με τους άνδρες να καπνίζουν περισσότερο από τις γυναίκες. Επίσης, τα άτομα με ηλικίες 15-19, 20-24, 55-64 και 65 ετών και άνω τείνουν να είναι καπνιστές σε στατιστικά σημαντικό βαθμό λιγότερο από τα άτομα 35-44, ενώ οι ηλικίες 25-34 και 45-54 δεν έχουν σημαντική διαφορά. Επιπλέον, η υποχρεωτική εκπαίδευση αυξάνει το ποσοστό των καπνιστών σε σχέση με τη δευτεροβάθμια, ενώ η τριτοβάθμια το μειώνει. Σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας σε επίπεδο σημαντικότητας 5% για τη ζήτηση των προϊόντων καπνού αναδείχτηκε η τιμή τους, με μικρή ισχύ και σε επίπεδο 10% το επίπεδο της γενικής φορολογίας.The market for tobacco products occupies a significant part of the total market in Greece and in other European countries. The sector of the production of tobacco products has historically contributed significantly to the Greek economy and to the economies of many countries. In recent years there has been intense legislative activity in the direction of reducing smoking, due to its harmful effects on health. The purpose of the dissertation is to analyze the market determinants of demand for tobacco products and to investigate the extent to which they affect the demand for tobacco products. For this purpose, data for Greece and European countries were retrieved from Eurostat and OECD databases, which were analyzed using descriptive and inductive methods. To investigate the effect of factors on tobacco demand, an econometric model was developed with predictors of demand, income level - per capita GDP -, education level, prices of tobacco products, consumer price index for tobacco products, and the level of taxation.