Γυναίκες με αναπηρία: εμπειρίες και πρακτικές συνηγορίας και αυτοσυνηγορίας στην καθημερινή ζωή

Abstract

H παρούσα εργασία εστιάζει στην μελέτη και διερεύνηση του βιώματος της σωματικής αναπηρίας των γυναικών, σε σχέση με τις εμπειρίες συνηγορίας και αυτοσυνογορίας. Στο πρώτο (θεωρητικό) μέρος της εργασίας, μελετώνται οι ορισμοί και τα μοντέλα αναπηρίας, το ιστορικό και νομικό πλαίσιο της έννοιας, η έμφυλη διάσταση της αναπηρίας, η φεμινιστική θεωρία και η θεωρία της διαθεματικότητας. Στη συνέχεια διερευνώνται οι πρακτικές της συνηγορίας και αυτοσυνογορίας και ο ρόλος τους στο πεδίο της έμφυλης αναπηρίας. Στο δεύτερο (εμπειρικό) μέρος παρουσιάζεται η μεθοδολογία της έρευνας και τα αποτελέσματα της. Η έρευνα επιδιώκει να απαντήσει στα ερευνητικά ερωτήματα που αφορούν τις εμπειρίες της έμφυλης αναπηρίας και τη σχέση τους, με τις πρακτικές της συνηγορίας και αυτοσυνηγορίας. Για τη διεξαγωγή της ερευνητικής διαδικασίας, διενεργήθηκε ποιοτική έρευνα με ημιδομημένη συνέντευξη. Το δείγμα της έρευνας αποτελέσαν δέκα ενήλικες γυναίκες, με πιστοποιημένη σωματική ορατή ή αόρατη αναπηρική βλάβη. Η προσέγγιση των συμμετεχουσών πραγματοποιήθηκε με την μέθοδο της ευκολίας, της χιονοστιβάδας και της σκόπιμης δειγματοληψίας. Η οπτική της φεμινιστικής έρευνας υιοθετήθηκε σε όλα τα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας και ιδιαίτερα στην ενότητα ανάλυσης δεδομένων με στόχο τη δημιουργία ενός χώρου που θα εμπεριέχει τα βιώματα των συμμετεχουσών. Η θεματική ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων οδήγησε στην καλύτερη κατανόηση των βιωμένων εμπειριών, στάσεων, αντιλήψεων και συναισθημάτων που συνδέονται με τα ερευνητικά ερωτήματα. Τα αποτελέσματα της έρευνας οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι οι συμμετέχουσες βιώνουν καταπίεση, αποκλεισμό, δομικές ανισότητες και καταπάτηση δικαιωμάτων εξαιτίας της επιτέλεσης του φύλου και της αναπηρίας που συναντώνται στα σώματά τους. Η υλοποίηση των πρακτικών της συνηγορίας και αυτοσυνηγορίας, μπορεί να αποτελέσει τη βάση της αλλαγής του νεοφιλελευθέρου συστήματος των «ισμών», που θα ξεκινήσει «από τα κάτω».The present study focuses on the exploration and investigation of women's experiences of physical disability in relation to advocacy and self-advocacy practices. In the first (theoretical) part of the study, definitions and models of disability, the historical and legal framework of the concept, the gender dimension of disability, feminist theory concerning gender, and intersectionality theory are examined. Subsequently, the practices of advocacy and self-advocacy and their role in the field of gendered disability are analyzed. The second part presents the research methodology and its results. The research persues to answer the research’s questions concerning the experiences of intersecting identities of gender and disability and gendered disability in connection with advocacy and self-advocacy practices. To conduct the research process, a qualitative research was conducted with a semi-structured interview. The sample consisted of ten adult women with certified visible or invisible physical disabilities. Participants were approached using convenience, snowball, and purposive sampling methods. The feminist research perspective was adopted throughout all stages of the research process, particularly in the data analysis phase, with the aim of creating a space that will include the experiences of the participants. Thematic analysis of the qualitative data resulted in a better understanding of the lived experiences, attitudes, perceptions and emotions linked to the key research questions. The research findings led to the conclusion that participants experience oppression, exclusion, structural inequalities, and violations of their rights due to the intersection of gender and disability embodied in their identities. The realization of the practices of advocacy and self-advocacy can be the basis of the change of the neoliberal system of “-isms,” initiating change “from the ground up.”