Ιστορικά ζωής αποφυλακισμένων ατόμων: η πορεία τους προς την κοινωνική και οικονομική επανένταξη: μελέτες περίπτωσης

Abstract

Η κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των αποφυλακισμένων ατόμων είναι μια διαδικασία πολύπλοκη, επίπονη και σε κάποιες περιπτώσεις ανέφικτη. Στον ιδιαίτερο χώρο των πρώην καταδίκων η έννοια του κοινωνικού αποκλεισμού, παρά τις όποιες δυσκολίες αποσαφήνισης του όρου, επιβεβαιώνεται άμεσα ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά που φέρουν οι αποφυλακισμένοι: την απομάκρυνση από την αγορά εργασίας για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα, το στιγματισμό της φυλάκισης, την κοινωνική απομόνωση λόγω εγκλεισμού και την προέλευση των ατόμων από χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα πριν τη φυλάκισή τους. Μέσα από τη μελέτη έξι περιπτώσεων αποφυλακισμένων ατόμων, εκ των οποίων οι τρεις έχουν ενταχθεί στην αγορά εργασίας και οι τρεις δεν έχουν ενταχθεί και από την κριτική ανάγνωση της βιβλιογραφίας, επιχειρείται η αναζήτηση των παραγόντων που συμβάλλουν θετικά ή αρνητικά στην κοινωνικο-οικονομική τους προσαρμογή, μέσα από το ιστορικό ζωής τους. Η ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου (οικογένεια, φίλοι, γνωστοί, εργοδότες) σε όλα τα στάδια της ζωής του ατόμου (πριν από τη φυλάκιση, κατά τη διάρκεια της φυλάκισης και μετά τη φυλακή), καθώς και η εξεύρεση εργασίας συνιστούν παράγοντες που συμβάλλουν στην κοινωνικο-οικονομική τους επανένταξη. Η κατάσταση στην αγορά εργασίας, η ηλικία, η απουσία υποστηρικτικού δικτύου και ιδιαίτερα ο στιγματισμός της φυλάκισης αποτελούν παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των ατόμων. Επιπλέον, από την παρούσα μελέτη επιβεβαιώνεται όπως και σε άλλες έρευνες, ο ανασταλτικός και εγκληματογόνος ρόλος της φυλακής αναφορικά με την επανένταξη των ατόμων.