Εικόνες φυλακής μέσα από βιογραφικές αφηγήσεις εγκλείστων: η περίπτωση των οικονιμικών εγκληματιών

Abstract

Στην παρούσα εργασία επιχειρήσαμε να μελετήσουμε το βίωμα της φυλακής των εγκλείστων για οικονομικά εγκλήματα οι οποίοι και βρίσκονται εντός φυλακής κατά την διάρκεια της έρευνας. Οι συμμετέχοντες ήταν τρεις τρόφιμοι του Γενικού Καταστήματος Κράτησης Δομοκού οι οποίοι και με δική τους πρωτοβουλία συμμετείχαν στην ερευνά παραχωρώντας μας ο κάθε ένας μια βιογραφική αφήγηση. Τα υποκείμενα της έρευνάς μας, παρουσιάζουν το αναμενόμενο από την σχετική βιβλιογραφία κοινωνικοοικονομικό προφίλ προ του εγκλεισμού τους: έχουν μια σχετικά καλή κοινωνική θέση, χαίρουν κοινωνικής αποδοχής, έχουν κάποια σταθερή και μάλλον επιτυχημένη επαγγελματική πορεία και διέπραξαν την εν λόγω εγκληματική ενέργεια εξαιτίας οικονομικών κινήτρων και εντός του ευρύτερου πλαισίου της εργασιακής τους δραστηριότητας. Ως αιτιολογία της εγκληματικής τους ενέργειας προβάλλουν κατά κύριο το ίδιο το εργασιακό κλίμα και περιβάλλον το οποίο τους «καθοδήγησε» ή άλλους πιο εξευγενισμένους από το απλό κέρδος λόγους. Χαρακτηριστικά αναφέρουν οι αφηγητές στο σύνολό τους ότι δεν ήταν οι μόνοι που επιτέλεσαν το εκάστοτε αδίκημα αλλά ήταν οι μόνοι που καταδικάστηκαν και αυτό πιθανότατα λόγω έλλειψης της απαραίτητης κάλυψης από υψηλότερα ιστάμενα πρόσωπα. Το γεγονός αυτό πλήττει το αξιοσέβαστο της καταδικαστικής τους απόφασης και δεν τους επιτρέπει να αντιληφθούν πλήρως τις αιτίες της. Το βίωμα της φυλακής είναι ιδιαίτερο και καθοριστικό και για αυτούς αλλά το αντιμετωπίζουν περισσότερο συνειδητά θα λέγαμε. Το βασικότερο ζήτημα το οποίο φαίνεται να προκύπτει για τους ίδιους είναι η διατήρηση της θετικής τους εικόνας, όπως αυτή είχε καλλιεργηθεί μέσα από την ζωή τους μέχρι σήμερα και η αποφυγή του στιγματισμού τους. Αυτό το επιτυγχάνουν αρνούμενοι το στίγμα του εγκληματία και περιγράφοντας τους εαυτούς περισσότερο ως παρεκκλίνοντες. Άλλες στρατηγικές που χρησιμοποιούν είναι η αποφυγή του συγχρωτισμό με τους συγκροτούμενους τους, η διαμόρφωση ενός προσωπικού καθημερινού προγράμματος συμπεριλαμβανομένης και της εργασιακής τους απασχόλησης εντός φυλακής, οι σκέψεις για την μελλοντική ζωή εκτός φυλακής, η συνειδητή αποφυγή του ιδρυματισμού και της υποκουλτούρας της φυλακής, η διατήρηση της επαφής τους με ανθρώπους εκτός φυλακής κ.α.