Η υποκειμενοποίηση στον Μισέλ Φουκώ και στην Τζούντιθ Μπάτλερ: η ρήξη με την καρτεσιανή παράδοση

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με την μετάβαση από την καρτεσιανή πρόσληψη του υποκειμένου ως ακέραιου θεμελίου της ανθρώπινης ύπαρξης σε αυτήν της θεώρησής του ως παραγώγου σχέσεων εξουσίας στο έργο των μεταδομιστών στοχαστών, Φουκώ και Μπάτλερ. Το υποκείμενο, από σταθερή ουσία που δομεί την γνώση και τις πολιτικές σχέσεις, όπως ανέκυψε από τη μέθοδο της λογικής αμφιβολίας, υποβάλλεται εκ νέου στη βάσανο της αμφιβολίας ως εξαρτώμενο από τις ιστορικές συνθήκες και τις εξουσιαστικές δομές που το έφεραν στο φως και το ανέδειξαν σε μείζονος σημασίας έννοια για τη νεωτερική φιλοσοφία. Από τη μια πλευρά, ο Φουκώ ανέλυσε διαφορετικές μορφές του, όπως αυτή του πειθαρχικού και του σεξουαλικού όντος, που αναπτύχθηκαν στον ορίζοντα της βιοπολιτικής και από την άλλη, η Μπάτλερ επεσήμανε την ζωτική παράμετρο του φύλου στην έγκληση του υποκειμένου και την επιτελεστική δράση των σωμάτων μέσω της οποίας επισφραγίζεται η υποκειμενοποίησή τους. Στο τέλος, επιχειρείται η υπεράσπιση της νέας θεώρησης του υποκειμένου από επιστημολογική και πολιτική σκοπιά και διερευνώνται οι δυνατότητες αντίστασης στη διαδικασία διαμόρφωσης του.

This thesis concerns the transition from cartesian intake on the subject as human life’s integral fundamental to its consideration as product of power relationships in postmodern philosophers’, Foucault and Butler, work. The subject, from stable essence which constructs knowledge and civil relationships, which was deducted by the rational doubts’ method, it’s submitted to the doubts’ trial all over again, as it’s depended on the historical conditions and the power structures that brought it to light and pointed out as a notion with great meaning for modern philosophy. On one side, Foucault analyzed different forms of the subject, such us the disciplinary and the sexual being, that both grew on the font of biopolitics, while on the other side, Butler insisted on the crucial gender’s parameter on the interpellation of the subject and the performative bodies’ act, through whom their subjectivation is validated. Finally, the defense of a new consideration of the subject in epistemological and political view is argued and the possibilities of resistance to the formation of the subject are explored.