Συνωμοσιολογία και ακροδεξιά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την περίοδο της πανδημίας Covid-19: οι αντιεμβολιαστές από την πλευρά της προσφοράς

Abstract

Η συνωμοσιολογία αναπτύχθηκε ευρύτερα την περίοδο της πανδημίας του Κορονοϊού. Οι θεωρίες συνωμοσίας που αφορούσαν τον ίδιο τον Ιό και τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν, αναπαρήχθησαν από επίσημα θεσμικά χείλη, λόγου χάρη, μερίδας δρώντων των επιμέρους ευρωπαϊκών πολιτικών συστημάτων που ανήκουν στον χώρο της Ακροδεξιάς. Αναφορικά με την Ευρώπη, η εκπροσώπηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πολιτικών σχηματισμών τέτοιου είδους, συνεπάγεται την ρητορική εκφορά της συνωμοσιολογίας από βήματος Ευρωβουλής, μέσω των Ευρωομάδων. Υπό αυτό το πρίσμα, η εργασία εξετάζει τον τρόπο εργαλειακής αξιοποίησης της συνωμοσιολογίας από τις ακροδεξιές Ευρωομάδες και τα επιμέρους πολιτικά κόμματα ανάλογης ιδεολογικής τοποθέτησης που τις συγκροτούν, το διάστημα επέλασης της Covid-19 στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η έρευνα πραγματοποιείται μέσα από πρωτογενή δεδομένα στα πρακτικά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ηλεκτρονικά. Επιπλέον, για την ανάδειξη της διαχρονικότητας της κουλτούρας της συνωμοσιολογίας, εξετάζεται η φύση των θεωριών συνωμοσίας μέσα από μία περιγραφική και ιστορική κατεύθυνση, ώστε να υπάρξει σφαιρικότερη κατανόηση του τρόπου συγκρότησης των θεωριών συνωμοσίας, ως έναν ενιαίο χώρο με ορισμένο περιεχόμενο, αξιακό προσανατολισμό, δρώντες και διασυνδέσεις με περιθωριακά και μη πολιτισμικά υποσύνολα που τροφοδοτούν την συνωμοσιολογία, καθιστώντας την ένα συμπαγές και ετερόκλητο σύστημα σκέψης με ωφελιμιστικό χαρακτήρα. Η δυναμική που αναπτύσσει ο χώρος της συνωμοσιολογίας ως προς τα ακροατήρια με τα οποία έρχεται σε επαφή τόσο διαχρονικά όσο και εντονότερα λόγω της πανδημίας, οδηγεί ορισμένους πολιτικούς δρώντες για ωφελιμιστικούς λόγους, να εντάξουν την ρητορική των θεωριών συνωμοσίας στο επίπεδο της προσφοράς. Η ασάφεια ωστόσο και η μη ευθυγράμμιση λόγω και έργων από τους ακροδεξιούς πολιτικούς σχηματισμούς όπως προκύπτει από τα πρακτικά, σε συνδυασμό με την ετερογένεια που συνέχει τον χώρο της συνωμοσιολογίας, αναδεικνύουν την σαθρότητα των αφηγημάτων τους, η απήχηση που υπάρχει ωστόσο σε ορισμένα εκλογικά ακροατήρια των κομμάτων που εκμεταλλεύονται τον ανορθολογισμό, όπως αποτυπώνεται στις εκλογές, οφείλει να προβληματίσει τους θεσμούς και να σκεφτούν αναλυτικά τρόπους αντιμετώπισης για την αναχαίτιση της διάδοσης της συνωμοσιολογίας, καθώς η κουλτούρα της συνωμοσίας και η απήχησή της αποτελούν παγκόσμια πρόκληση, με τις συνέπειες ήδη να κάνουν την εμφάνισή τους.Conspiracy theories became more widespread during the coronavirus pandemic. Conspiracy theories about the virus itself and the vaccines that were developed were reproduced by the official institutional mouthpieces of, for example, some of the actors in the various European political systems belonging to the far right. With regard to Europe, the representation of such political formations in the European Parliament implies the rhetorical expression of conspiracism from the floor of the European Parliament, through the European political parties. In this light, the paper examines the instrumental use of conspiracy theories by the far-right European Political Parties and the individual political parties of similar ideological positioning that constitute them, during the period of the rise of Covid-19 on the European continent. The research is carried out using primary data from the electronic proceedings of the European Parliament. Furthermore, in order to highlight the timelessness of the culture of conspiracy theories, the nature of conspiracy theories is examined through a descriptive and historical orientation in order to provide a more comprehensive understanding of how conspiracy theories are constituted, as a single space with a certain content, value orientation, actors and interconnections with marginal and mainstream cultural subsets that feed conspiracy theory, making it a solid and heterogeneous system of thought with a utilitarian character. The evolving dynamics of conspiracy theories, particularly in terms of their expanding audiences over time and their intensified reach during the pandemic, have led some political actors, for instrumental reasons, to incorporate conspiracy rhetoric into their political messaging. The ambiguity, however, and the lack of alignment due to and works by far-right political formations as evidenced by the transcripts, coupled with the heterogeneity inherent in the conspiracy theory space, highlight the flimsiness of their narratives, the resonance that nevertheless exists with certain electoral audiences of parties that exploit irrationality, as reflected in the elections, ought to give the institutions pause for thought and reflect in detail on ways to counter the spread of conspiracy theology, since the culture of conspiracy and its resonance is a global challenge, whose consequences are already being felt.