Το δικαίωμα στην αυτόνομη διαβίωση και την ένταξη στην κοινότητα για τα άτομα με χρόνια και επίμονα ψυχικά προβλήματα. Διευκολυντικοί παράγοντες και εμπόδια στην υλοποίηση της κοινωνικής επανένταξης στα πλαίσια των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας

Abstract

Η Συνθήκη για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία ορίζει στο άρθρο 19 το δικαίωμα στην αυτόνομη διαβίωση και στη συμμετοχή σε κάθε πτυχή της ζωής στην κοινότητα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εντοπιστούν και να αναδειχθούν οι παράγοντες που διευκολύνουν και τα εμπόδια που συναντούν τα άτομα με χρόνια και επίμονα ψυχικά προβλήματα προκειμένου να ασκήσουν το δικαίωμα για αυτόνομη διαβίωση στην κοινότητα, καθώς και τον τρόπο που υποστηρίζονται σε αυτή την προσπάθεια από τις κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Αρχικά οι παράγοντες αυτοί διερευνώνται και παρουσιάζονται στο θεωρητικό μέρος, ενώ τα αποτελέσματα της ποιοτικής έρευνας με χρήση ημι-δομημένης συνέντευξης παρουσιάζονται στο δεύτερο μέρος. Η έρευνα ανέδειξε ως βασικούς διευκολυντικούς παράγοντες την αυτονομία, την εργασιακή αποκατάσταση και την ύπαρξη υποστηρικτικών οικογενειακών, φιλικών και θεραπευτικών δικτύων. Από την άλλη, σημαντικά εμπόδια φάνηκαν να είναι οι ελλείψεις συμπεριληπτικών επαγγελματικών πλαισίων και ο φόβος του στίγματος. Τέλος, ο ρόλος των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας αναγνωρίζεται και εκτιμάται ως πολύπλευρος και υποστηρικτικός, ενώ διατυπώνονται αιτήματα για βελτίωση του συντονισμού των υπηρεσιών με σκοπό την άσκηση συνηγορίας και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας.The Convention on the Rights of Persons with Disabilities defines in Article 19 the right to live independently and to participate in all aspects of life in the community. The purpose of this paper is to identify and highlight the facilitators and barriers that people with chronic and persistent mental health problems face in order to exercise the right to independent living in the community, and how they are supported in this endeavor by community mental health services. Initially these factors are explored and presented in the theoretical part, while the results of the qualitative research using a semi-structured interview are presented in the second part. The research identified autonomy, work rehabilitation and the existence of supportive family, friends and therapeutic networks as key facilitating factors. On the other hand, significant barriers appeared to be the lack of behavioral professional contexts and fear of stigma. Finally, the role of community mental health services is recognised and valued as multifaceted and supportive, and requests are made for improved coordination of services to provide advocacy and raise awareness in society.