«Πάταξη της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος: διερεύνηση αποτελεσματικότητας δημοσιονομικού, φορολογικού και εσωτερικού ελέγχου στο ελληνικό δημόσιο και ιδιωτικό τομέα»

Abstract

Kανένας δεν αμφέβαλε ποτέ ότι η διαφθορά αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια στην ανάπτυξη, θέτει σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία αλλά και τις οικονομικές προοπτικές μιας κοινωνίας. Η διαφθορά αφορά κυρίως επιλογές που προωθούνται στη βάση των ιδιοτελών κερδών ενός προσώπου που έλαβε την απόφαση ενάντια στο κοινό καλό του χώρου που εξυπηρετεί και όχι στη βάση των αρχών ηθικής και του κοινού καλού, ούτε των ιεραρχημένων συμφερόντων ενός θεσμού και μιας δομής. Πρόκειται δηλαδή για ένα έγκλημα που δεν έχει τη δομή της μαφίας, είναι μικρότερης σημασίας για τα άτομα αλλά είναι μέγιστης σημασίας για την κοινωνική δομή συνολικά. Πολλοί επιστήμονες παρομοιάζουν τη διαφθορά ως Λερναία Ύδρα, καθώς οι επιπτώσεις και οι διαστάσεις που παίρνει το φαινόμενο αυτό, είναι ολοφάνερες τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ένα διεθνές και ταυτόχρονα διαχρονικό φαινόμενο. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δισεπίλυτα προβλήματα και σε συνδυασμό με τα παράγωγά της (παραοικονομία, φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή),είναι η βασική αιτία δημιουργίας της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής και ηθικής κρίσης που οδήγησαν την Ελλάδα και όχι μόνο, στην εξαθλίωση. Η πρωτοφανής αυτή οικονομική κρίση που έζησε η χώρα μας τη τελευταία δεκαετία εξωτερίκευσε σε μέγιστο βαθμό το μέγεθος του προβλήματος της διαφθοράς ενώ παράλληλα έγινε επιτακτική η ανάγκη επίλυσής του. H Ελλάδα κατατάχθηκε από τη Διεθνή Διαφάνεια για το 2019 στην 60η θέση σε σύνολο 180 χωρών, στην καταπολέμηση της διαφθοράς, βελτιωμένη κατά επτά (7) θέσεις σε σχέση με το 2018 (67η θέση) Επιπτώσεις της διαφθοράς φαίνονται τόσο στις ανισότητες όσο και στην παροχή βασικών υπηρεσιών, στην έλλειψη εμπιστοσύνης, στη μειωμένη νομιμότητα και στην έλλειψη εμπιστοσύνης στους δημόσιους θεσμούς, στις εγχώριες επενδύσεις και στα φορολογικά έσοδα. Γι’ αυτό απαραίτητη είναι η υιοθέτηση ενός στρατηγικού σχεδίου καταπολέμησής της με τη σωστή εφαρμογή των ελέγχων σε όλους τους κόλπους του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα. Πρέπει να ληφθούν μέτρα, όπως η συγκρότηση επιθεωρήσεων με σαφείς αρμοδιότητες, αντικειμενικά συστήματα αξιολόγησης και αξιοποιήσιμες στατιστικές. Το κύριο πρόβλημα με την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι ότι δεν μπορεί να αποκαλυφθεί εύκολα η διαφθορά γιατί κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη σε αυτήν δεν θέλει να προβεί σε αποκαλύψεις για να αποφύγει τις ευθύνες του αλλά και επειδή πολλές φορές μπορεί να υπάρχει κάλυψη από το κράτος και μια γενικότερη απροθυμία από τα αρμόδια όργανα για να δράσουν αποτελεσματικά. Κύριος σκοπός της παρούσας διδακτορικής έρευνας είναι η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων που υιοθετούνται και εφαρμόζονται στο ελληνικό δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, τον φορολογικό, τον εσωτερικό και τον δημοσιονομικό έλεγχο. Η εμπειρική έρευνα επικεντρώθηκε σε όλους τους φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Μέσα από τα ευρήματα της εμπειρικής έρευνας στοχεύουμε στο να αναδείξουμε και να παρουσιάσουμε τις σημαντικές και θετικές επιπτώσεις της ποιότητας του εσωτερικού, του φορολογικού και του δημοσιονομικού ελέγχου, της επάρκειάς τους αλλά και να γνωστοποιήσουμε την ύπαρξη του φαινομένου της διαφθοράς, τις διαστάσεις του στη χώρα μας.No one has ever doubted that corruption is one of the most important obstacles to development, jeopardizing human rights, the rule of law, democracy and the economic prospects of a society. Corruption mainly concerns choices made on the basis of the selfish profits of a person who has made the decision against the common good of the space he serves and not on the basis of the principles of morality and the common good, nor the priorities of an institution and structure. In other words, this is a crime that does not have the structure of the mafia, it is less important for individuals but it is of utmost importance for the social structure as a whole. Many scientists liken corruption to Lernaean Hydra, as the effects and dimensions of this phenomenon are obvious, both European and global. It is an international and at the same time timeless phenomenon. It is one of the most important two-dimensional problems and in combination with its derivatives (shadow economy, tax evasion, tax evasion), it is the main cause of the economic, social, political and moral crisis that led Greece and not only, to impoverishment. This unprecedented economic crisis that our country has experienced in the last decade has largely externalized the magnitude of the problem of corruption, while at the same time the need to solve it has become imperative. Greece was ranked by Transparency International for 2019 in 60th place in a total of 180 countries, in the fight against corruption, improved by seven (7) positions compared to 2018 (67th place). The effects of corruption can be seen both in inequalities and in the provision of basic services, in the lack of trust, in the reduced legitimacy and in the lack of trust in public institutions, in domestic investment and in tax revenue. That is why it is necessary to adopt a strategic plan to combat it with the proper implementation of controls in all public and private sectors. Measures must be taken, such as the establishment of inspections with clear responsibilities, objective evaluation systems and usable statistics. The main problem with the fight against corruption is that corruption cannot be easily revealed because none of the parties involved in it want to make revelations to avoid their responsibilities but also because many times there can be coverage by the state and a general reluctance on the part of the competent authorities to act effectively. The main purpose of this doctoral research is to investigate the effectiveness of the controls adopted and implemented in the Greek public and private sector, tax, internal and fiscal control. Empirical research focused on all public and private sector bodies. Through the findings of empirical research, we aim to highlight and present the important and positive effects of the quality of internal, tax and fiscal control, their adequacy and to inform the existence of the phenomenon of corruption, its dimensions in our country.