Η διαχείριση των Οπτικοακουστικών Αρχείων και η αξιοποίησή τους στην πολιτιστική κληρονομιά: η περίπτωση του Αρχείου της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης (ΕΡΤ ΑΕ)

Abstract

Ο σύγχρονος κόσμος με την ανάδυση της τεχνολογίας καθιστά τα οπτικοακουστικά μέσα κυρίαρχα στην καθημερινότητά μας. Η οπτικοακουστική κληρονομιά, η οποία μετράει περίπου εκατό χρόνια, βρίσκει το θεματοφύλακα της στα οπτικοακουστικά αρχεία. Τα αρχεία αυτά συγκεντρώνουν πολύτιμο και μοναδικό υλικό, το οποίο οπτικοποιεί την ιστορία και την εξέλιξή μας μέσα στον χρόνο. Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει σκοπό την ανάδειξη της αξίας χρήσης των οπτικοακουστικών αρχείων στον πολιτισμό. Για να επιτευχθεί αυτό, τέθηκε η υπόθεση του εάν η βέλτιστη διαχείριση του αρχείου συμβάλει στη μετέπειτα αξιοποίησή του και με ποιους τρόπους πραγματοποιείται αυτή στις σύγχρονες πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες. Μέσα από τη βιβλιογραφική επισκόπηση σκιαγραφείται ο ευρύτερος κόσμος του οπτικοακουστικού πολιτισμού και αναλύονται οι βασικές πτυχές της διαχείρισης και ανάδειξης των οπτικοακουστικών αρχείων. Στη συνέχεια, διεξήχθη η μελέτη περίπτωσης του μεγαλύτερου οπτικοακουστικού αρχείου στην Ελλάδα, εκείνου της ΕΡΤ, ώστε να παρουσιαστεί η λειτουργία, η κοινωνική αποστολή, καθώς και η αξιοποίηση του πολιτισμικού αποθέματος του συγκεκριμένου φορέα. Η μελέτη περίπτωσης του Αρχείου της ΕΡΤ επιτυγχάνεται μέσω της επεξεργασίας πρωτογενών πηγών για την αποτύπωση του κοινού, μίας σε βάθος συνέντευξη με την Προϊσταμένη Διαχείρισης Αρχείων της Διεύθυνσης Αρχείων, και, τέλος, της έρευνας των αρχειακών συλλογών και την ανάλυση ορισμένων περιπτώσεων δημιουργικής επαναχρησιμοποίησης των ως άνω συλλογών. Αποτέλεσμα της παρούσας εργασίας είναι η διαπίστωση πως η ορθή διαχείριση των οπτικοακουστικών αρχείων συνδέεται άρρηκτα με τη δυνητική αξιοποίησή τους. Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για αρχειακό υλικό του Αρχείου της ΕΡΤ αποτυπώνεται μέσα από τις σύγχρονες παραγωγές και εκδηλώσεις, διατηρώντας την οπτικοακουστική μνήμη ζωντανή και επίκαιρη.The modern world with the emergence of technology makes audiovisual media dominant in our everyday life. The audiovisual heritage, which dates back almost a hundred years, finds its custodian in audiovisual archives. These archives bring together valuable and unique material that visualises our history and evolution through time. This thesis aims to highlight the value of using audiovisual archives in culture. In order to achieve this, the hypothesis was posed of whether optimal management of the archive contributes to its subsequent use and in what ways this takes place in cultural and creative industries. Through the literature review, the broader sense of audiovisual culture is outlined and the key aspects of the management and enhancement of audiovisual archives are analysed. Then, a case study of the largest audiovisual archive in Greece, that of ERT, was conducted in order to study the operation, the social mission, as well as the utilisation of the cultural heritage of this institution. The case study of the ERT Archive is achieved through an interview with the Head of Archives Management of the Archives Department, the processing of primary source material for the public survey, the research of the archival collections and the analysis of chosen cases of creative re-use of the above collections. The result of this study is the finding that the proper management of audiovisual archives is inextricably linked to their potential use. The increased demand for archive material of the ERT Archive is reflected through contemporary productions and events, keeping the audiovisual memory alive and relevant.