«Δημοκρατία της Βαϊμάρης: 80 χρόνια από την κατάλυσή της». Σημείωμα για το ΙΔ΄ συμπόσιο του Ομίλου Μάνεση

Abstract

Το σημείωμα που ακολουθεί επιχειρεί μια σύνοψη των γενικών κατευθύνσεων των εισηγήσεων και της συζήτησης που διεξήχθη στο πρόσφατο (ΙΔ΄) συμπόσιο του Ομίλου Μάνεση (8-9 Μαρτίου 2013) στη Βυτίνα Αρκαδίας με θέμα «Δημοκρατία της Βαϊμάρης: 80 χρόνια από την κατάλυσή της». Τα ζητήματα στα οποία κυρίως εστίασαν την προσοχή τους οι εισηγητές αφορούν τις αιτίες που οδήγησαν στην κατάλυση της δημοκρατίας της Βαϊμάρης και κυρίως στον ρόλο που έπαιξε σ’ αυτή την κατάληξη το Σύνταγμα της Βαϊμάρης (ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 11 Αυγούστου 1919) και η ερμηνεία του από τους γερμανόφωνους δημοσιολόγους του Μεσοπολέμου. Tο τρίτο ερώτημα που, χωρίς να τίθεται ρητά, αποτέλεσε βασικό σημείο συζήτησης σχετιζόταν (εύλογα) με τις αιτίες επιλογής του εν λόγω θέματος για το φετινό Συμπόσιο και συνεπώς με τις ιστορικές αναλογίες της Βαϊμάρης με τη σημερινή ελληνική οικονομική και πολιτική συγκυρία. Παρά το επικίνδυνο των ιστορικών αναλογιών, αυτή η συζήτηση είναι συνεχώς παρούσα στον δημόσιο διάλογο (από αρθρογραφία έως και μεταφράσεις βιβλίων) και έχει εμφανισθεί κυρίως με δύο σημασιοδοτήσεις: είτε ως πολιτικό επιχείρημα εναντίον των «άκρων» που υπονομεύουν τη δημοκρατία και υπέρ ενός «κέντρου της σύνεσης και της δημοκρατίας», όπως επισήμανε ο Δημούλης, είτε ως επιχείρημα που βρίσκει αναλογίες στον «εξτρεμισμό» των πολιτικών λιτότητας του «κέντρου» και της προσπάθειάς του να τις εφαρμόσει με αυταρχικές μεθόδους, υπονομεύοντας έτσι την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στον κοινοβουλευτισμό και τους δημοκρατικούς θεσμούς, όπως διαπίστωσε ο Κεσσόπουλος. Συνεπώς, η συζήτηση που διεξήχθη στο Συμπόσιο προσπάθησε να δώσει απάντηση και στο ερώτημα «τι μας νομιμοποιεί (ή δεν μας νομιμοποιεί) να μιλάμε σήμερα για αναλογίες με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης».The following note attempts to summarize the general directions of the presentations and the discussion held at the recent (14th) symposium of the Manesis Group (March 8-9, 2013) in Vytina, Arcadia, on the topic “Weimar Democracy: 80 years since its dissolution”. The issues on which the speakers mainly focused their attention concern the causes that led to the dissolution of the Weimar Republic and mainly the role played in this outcome by the Weimar Constitution (passed by the National Assembly on August 11, 1919) and its interpretation by German-speaking publicists of the interwar period. The third question that, without being explicitly asked, was a key point of discussion, was related (reasonably) to the reasons for choosing this topic for this year's Symposium and therefore to the historical analogies of Weimar with the current Greek economic and political situation. Despite the dangerousness of the historical analogies, this discussion is constantly present in the public debate (from articles to book translations) and has appeared mainly with two meanings: either as a political argument against the "extremes" that undermine democracy and in favor of a "center of prudence and democracy", as Dimoulis pointed out, or as an argument that finds analogies in the "extremism" of the austerity policies of the "center" and its attempt to implement them with authoritarian methods, thus undermining society's trust in parliamentarism and democratic institutions, as Kessopoulos noted. Therefore, the discussion held at the Symposium also attempted to answer the question "what legitimizes us (or does not legitimize us) to talk today about analogies with the Weimar Republic?"