Αντίξοες εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία και εφαρμογή στη σχολική κοινότητα πρακτικών επικαιροποιημένων και ευαισθητοποιημένων ως προς το τραύμα: ανασκόπηση οριοθέτησης

Abstract

Η έκθεση σε αντίξοες ή/και τραυματικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία, μπορεί να συνδράμει στην εκδήλωση αρνητικών επιπτώσεων στην σωματική και ψυχική υγεία και την ανάπτυξη, που συνεπάγουν συχνά και την φτωχή ακαδημαϊκή επίδοση και σχολική επάρκεια. Ωστόσο καθώς η σχέση μεταξύ αντιξοότητας, τραύματος και ακαδημαϊκών αποτελεσμάτων δεν είναι ευρέως γνωστή στην εκπαιδευτική κοινότητα, συχνά εφαρμόζονται από τα μέλη της ακατάλληλες πρακτικές υποστήριξης των παιδιών που έχουν βιώσει ανάλογες εμπειρίες. Στην παρούσα διπλωματική εργασία, χρησιμοποιήθηκε η ανασκόπηση οριοθέτησης με σκοπό τη διερεύνηση (α) των δεδομένων σχετικά με τις προσεγγίσεις που είναι ενημερωμένες για το τραύμα και απευθύνονται σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, των τελευταίων τεσσάρων ετών, και (β) της αποτελεσματικότητας αυτών των προσεγγίσεων, όπου υπάρχουν σχετικά στοιχεία. Από το σύνολο των 365 δημοσιεύσεων που εντοπίστηκαν σε τέσσερις ψηφιακές βάσεις δεδομένων (Science Direct, PubMed, Scopus, Eric), 14 μελέτες πληρούσαν όλα τα κριτήρια που τέθηκαν. Τα ευρήματα αυτών καταδεικνύουν την ύπαρξη μεγάλης ποικιλίας προσεγγίσεων ενημερωμένων για το τραύμα στην εκπαίδευση (π.χ. πρακτικές, προγράμματα, παρεμβάσεις), που εφαρμόστηκαν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση κατά το χρονικό διάστημα 2017-2021. Επιπλέον, αν και τα διαθέσιμα δεδομένα για την απολεσματικότητα των πρακτικών είναι περιορισμένα, τα υπάρχοντα στοιχεία τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα κάποιων προσεγγίσεων, με τις θετικές επιδράσεις να εντοπίζονται στην ψυχική υγεία των μαθητών που έχουν βιώσει τραυματικές και αντίξοες εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία, στην ανάπτυξη, στην ακαδημαϊκή επάρκεια, στην κοινωνικοποίηση και στις σχέσεις με τρίτους (εκπαιδευτικοί, φροντιστές, συνομήλικοι). Προσδοκάται, ότι τα αποτελέσματα που συγκεντρώθηκαν από την παρούσα εργασία θα αποτελέσουν χρήσιμη γνώση για την επικαιροποίηση των εκπαιδευτικών πρακτικών και την υποστήριξη τόσο των μαθητών – θυμάτων, όσο και του συνόλου των μαθητών.Exposure to adverse and/or traumatic experiences, during childhood, links to mental, emotional, and behavioral challenges that can lead to poor academic performance and school efficacy. At the same time, due to a lack of knowledge about the principles of trauma-informed education, many inappropriate practices are applied by the school staff, to cope with the difficulties of students affected by these harmful experiences. The present scoping review aims to (a) illustrate the data of the last four years according to the trauma-informed approaches addressed to primary education students and (b) report findings of their effectiveness, when described. Of the total 365 publications identified by four databases (Science Direct, PubMed, Scopus, Eric), only 14 of them met the standards. The findings of these studies indicate the presence of a large number of available trauma-informed approaches (e.g. Practices, programs, interventions) that are applied during the last years (2017-2021). In addition, although there are limited data concerning the effectiveness of trauma-informed approaches, results confirmed their efficacy. Thus, mental health, development, academic performance, socialization, and relationships with others (teachers, caregivers, peers), are some of the fields that are positively affected. It is hoped that research findings garnered from this study will be valuable in informing the pedagogical practices and student support, not only for trauma-impacted students but all students.