Οι προσδιοριστικοί παράγοντες των επενδύσεων: μια ετερόδοξη προσέγγιση

Abstract

Αντικείμενο: Η διπλωματική εργασία έχει ως στόχο να εξετάσει τους προσδιοριστικούς παράγοντες της οικονομικής μεγέθυνσης. Στο πλαίσιο αυτής της στοχοθεσίας πραγματοποιείται ο εμπειρικός έλεγχος ενός θεωρητικού μοντέλου προσδιορισμού της οικονομικής μεγέθυνσης Μαρξιστικής έμπνευσης. Ειδικότερα, εξετάζεται κατά πόσο η ποσοστιαία μεταβολή του καθαρού εγχώριου προϊόντος του καπιταλιστικού τομέα επηρεάζεται από τις μεταβολές της κεφαλαιακής συσσώρευσης και κατά πόσο η τελευταία καθορίζεται από τις μετοβολές του ποσοστού κέρδους και της καταναλωτικής ζήτησης. Επιπλέον διασαφηνίζονται οι προσδιοριστικοί παράγοντες του ποσοστού κέρδους και συγκεκριμέντα εκτιμάται η σχέση μεταξυ του ποσοστό κέρδους και μεταξύ της παραγωγικότητας του κεφαλαίου και του μεριδίου των κερδών. Μεθοδολογία: Για την διερεύνηση των προσδιοριστικών παραγόντων της οικονομικής μεγέθυνσης αναλύονται οικονομετρικά τα δεδομένα που προέρχονται από 4 χώρες, οι 3 εκ των οποίων βρίσκονται εκτός της Ε.Ε. και καλύπτουν τη χρονική περίοδο 1960-2021. Οι χώρες αυτές είναι η Αυστραλία, η Ελλάδα, το ΗΒ και οι ΗΠΑ. Η κεφαλαιακή συσσώρευση αναλύεται με την χρήση δύο οικονομετρικών μοντέλων. Η επίδραση των μεταβλητών ενδιαφέροντος στην οικονομική μεγέθυνση εκτιμάται με τη χρήση πολυμετάβλητων παλινδρομήσεων και την εφαρμογή τεχνικής μοντελοποίησης Μερικών Ελαχίστων Τετράγωνων (PLS-PM) μέσω Δομικών Εξισώσεων (SEM). Επιπροσθέτως, ελέγχεται η ενδογενής επίδραση των υπό εξέταση μεταβλητών τόσο μεταξύ τους όσο και με τις υστερήσεις τους με τη χρήση ενός πάνελ διανυσματικού αυτοπαλίνδρομου μοντέλου (VAR). Στην VAR ανάλυση χρησιμοποιούνται τρία βασικά εργαλεία για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων: το τεστ αιτιότητας Granger (Granger causality test), η ανάλυση συναρτήσεων αιφνίδιων αντιδράσεων (impulse responses analysis) και η ανάλυση διαχωρισμού διακύμανσης (variance-decompositions analysis). Αποτελέσματα και συνεισφορά: Τα εμπειρικά ευρήματα αναδεικνύουν ότι οι Μαρξιστικές προσεγγίσεις είναι έγκυρες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό κατευθύσεων πολιτικής. Σε θεωρητικό επίπεδο επαληθεύονται στο σύνολο οι υποθέσεις μαρξιστικής έμπνευσης και συγκεκριμένα επαληθεύεται ότι η κεφαλαιακή συσσώρευση του καπιταλιστικού τομέα αποτελεί τον πλέον κρίσιμο παράγοντα προσδιορισμού της οικονομικής μεγέθυνσης και εξαρτάται θετικά και από τις μεταβολές του ποσοστού κέρδους, τις μεταβολές του ποσοστού συσσώρευσης και τις μεταβολές της καταναλωτικής ζήτησης. Επιπλέον, επαληθεύεται ότι το ποσοστό κέρδους επηρεάζεται θετικά από τις μεταβολές, τόσο της παραγωγικότητας του κεφαλαίου, όσο και του μεριδίου των κερδών του καπιταλιστικού τομέα. Σε πρακτικό επίπεδο η γνώση των προσδιοριστικών παραγόντων της οικονομικής μεγέθυνσης είναι χρήσιμη για τον σχεδιασμό και την επιτυχή εφαρμογή πολιτικών που στόχο έχει την ενίσχυση της οικονομικής μεγέθυνσης και των επενδύσεων δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες κερδοφορίας του κεφαλαίου και επαρκή καταναλωτική ζήτηση. Στις οικονομίες που εξετάστηκαν διαπιστώθηκε ότι οι οικονομικές πολιτικές πρέπει να δώσουν έμφαση στην ενίσχυση της καταναλωτικής ζήτησης όσο και του ποσοστού κέρδους για να πετύχουν μεγαλύτερη οικονομική μεγέθυνση και κοινωνική ευημερία.Subject: The aim of this work is to examine the determinants of economic growth. In this context, an empirical test of a theoretical model of economic growth determination inspired by Marxist theory is conducted. Specifically, it examines to what extent the percentage change in the net domestic product of the capitalist sector is influenced by changes in capital accumulation and to what extent the latter is determined by changes in the rate of profit and consumer demand. Additionally, the determinants of the rate of profit are clarified, and specifically, the relationship between the rate of profit and the productivity of capital and the share of profits is estimated. Methodology: To investigate the determinants of economic growth, econometric data from four countries, Australia, Greece, the UK, and the USA, covering the period 1960-2021, are analyzed using two econometric models. The impact of the variables of interest on economic growth is estimated using multivariate regressions and the Partial Least Squares Path Modeling (PLS-PM) technique through Structural Equation Modeling (SEM). Furthermore, the endogenous effect of the variables under examination, both among themselves and with their lags, is tested using a panel Vector Autoregression (VAR) model. The VAR analysis employs three key tools for presenting the results: the Granger causality test, impulse response analysis, and variance decomposition analysis. Results and Contribution: The empirical findings highlight that Marxist approaches are valid and can be used to guide policy directions. Theoretically, the assumptions inspired by Marxism are fully verified, specifically that capital accumulation in the capitalist sector is the most critical factor in determining economic growth and is positively influenced by changes in the rate of profit, the rate of accumulation, and consumer demand. Additionally, it is confirmed that the rate of profit is positively affected by changes in both the productivity of capital and the share of profits in the capitalist sector. Practically, understanding the determinants of economic growth is useful for designing and successfully implementing policies aimed at boosting economic growth and investment by creating favorable conditions for capital profitability and sufficient consumer demand. The examined economies found that economic policies should emphasize strengthening both consumer demand and the rate of profit to achieve greater economic growth and social prosperity.