Προσπάθειες διάσωσης εβραιοπαίδων Θεσσαλονίκης κατά την Κατοχή: ένα άγνωστο κύκλωμα παράνομων υιοθεσιών

Abstract

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, περί τους 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης εκτοπίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου όπου και εξοντώθηκαν. Αυτοί που θα μπορούσαν να αντιδράσουν και να βοηθήσουν τους διωκόμενους Εβραίους, οι κρατικοί φορείς, οι εκπρόσωποι του Δήμου, της Εκκλησίας, των φορέων και οργανώσεων ήταν ως επί το πλείστον σιωπηλοί, εκτός από κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις. Αυτό έδειξε η έρευνά μας για τις περιπτώσεις της καταναγκαστικής εργασίας και της καταστροφής του εβραϊκού νεκροταφείου της πόλης που προηγήθηκαν της γκετοποίησης και του μετέπειτα εκτοπισμού των θεσσαλονικέων Εβραίων. Και κατά τη διάρκεια των διωγμών (Μάρτιος-Ιούνιος 1943), όπως παρατηρεί ο Mark Mazower, οι επαγγελματικές οργανώσεις της πόλης έκαναν λίγα για να βοηθήσουν τους εβραίους συμπολίτες τους, τηρώντας μια «εκκωφαντική σιωπή». Αντίστοιχα, δεν υπήρχαν οργανωμένες προσπάθειες διάσωσης ατόμων από αντάρτικες ή άλλες ομάδες. Το δράμα των Εβραίων απουσιάζει τελείως από τον παράνομο Τύπο της Θεσσαλονίκης, ή από τα αιτήματα κατά τις διαδηλώσεις των φοιτητών της πόλης τον Μάρτιο του 1943. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι η Αθήνα έκανε περισσότερα για να βοηθήσει τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, παρά η ίδια η γενέτειρά τους.During the German Occupation, about 50,000 Jews of Thessaloniki were deported to Nazi death camps where they were exterminated. Those who could have reacted and helped the persecuted Jews, the state authorities, the representatives of the Municipality, of the Church, of institutions and organizations were mostly silent, except for some isolated cases. This was shown by our research on the cases of forced labor and the destruction of the city's Jewish cemetery that preceded the ghettoization and subsequent deportation of Thessaloniki's Jews. And during the persecutions (March-June 1943), as Mark Mazower observes, the professional organizations of the city did little to help their Jewish fellow citizens, maintaining a "deafening silence". Similarly, there were no organized rescue efforts of individuals by partisan or other groups. The drama of the Jews is completely absent from the illegal Press of Thessaloniki, or from the demands during the student demonstrations of the city in March 1943. One could argue that Athens did more to help the Jews of Thessaloniki, than their own birthplace did.