Ο Ψυχρός Πόλεμος στις ελληνικές γελοιογραφίες (1950-1967)

Abstract

Ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας καταλαμβάνει η μεταπολεμική/μετεμφυλιακή περίοδος, το χρονικό εκείνο διάστημα κατά το οποίο η Ελλάδα βίωσε τις ποικίλες φάσεις του Ψυχρού Πολέμου. Η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου, μέσα από την πολυεπίπεδη αντιπαράθεση ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, έστρεψε την ελληνική γελοιογραφία σε μια ευρύτερη ματιά, έξω από τον μικρόκοσμο της κοινοβουλευτικής επικαιρότητας. Σύνθετα ζητήματα του μεταπολεμικού κόσμου, όπως ο διπολισμός, η πυρηνική απειλή, η κούρσα για το Διάστημα, η αποαποικιοποίηση, αλλά και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις (με τα νέα δεδομένα που έφερε το Κυπριακό και η συνύπαρξη στο ΝΑΤΟ), απασχόλησαν σε τακτική βάση τους Έλληνες γελοιογράφους. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται ένα δείγμα από τις πιο αντιπροσωπευτικές πολιτικές γελοιογραφίες που δημοσιεύτηκαν σε αθηναϊκές -κατά πλειονότητα- εφημερίδες και οι οποίες καταγράφουν την οπτική των δημιουργών τους απέναντι σε γεγονότα διεθνούς αντίκτυπου. Εξεταζόμενη περίοδος το διάστημα ανάμεσα στη φάση παγίωσης των μπλοκ του Ψυχρού Πολέμου και στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.The post-war period constitutes an important chapter in the history of Greek political cartoons. During this period, Greece experienced the various phases of the Cold War -the multi-level confrontation between the USA and the USSR- which turned the Greek cartoonists into a wider look beyond the microcosm of the Greek parliamentary affairs. The Greek cartoonists engaged in complex issues of the post-war world, such as Bipolarism, Nuclear Threat, Space Race, Decolonization, and Greek-Turkish Relations (with the new facts brought by the Cyprus issue and coexistence in NATO). This study presents a sample of the most representative political cartoons which record their creators' view of events of international impact, published in Athenian -most of them- newspapers, between 1950 and the military coup of 21 April 1967.