Ραδιενεργά φορτία και πυρηνοκίνητα σκάφη: σε αναζήτηση ισορροπίας μεταξύ των δικαιωμάτων ναυσιπλοΐας και της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος

Abstract

Η παρούσα εργασία διερευνά τη σχέση μεταξύ των δικαιωμάτων ναυσιπλοΐας και της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος. Στο πρώτο μέρος, εξετάζεται η σύνδεση της πυρηνικής τεχνολογίας και των ραδιενεργών ουσιών με το διεθνές δίκαιο, μέσα από τη συνοπτική παρουσίαση της ιστορίας και της εξέλιξης της πυρηνικής τεχνολογίας, με έμφαση στη σύνδεσή της με τη ναυσιπλοΐα. Επιπλέον, διερευνάται η εισαγωγή ραδιενεργών ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον – ατυχηματική ή εσκεμμένη – και η επιστημονική γνώση που έχει συγκεντρωθεί, αναφορικά με τις επιπτώσεις της. Τέλος, παρατίθεται το γενικό θεσμικό και το συμβατικό πλαίσιο που σχετίζεται με τις ραδιενεργές ουσίες, το οποίο, αν και δεν αφορά άμεσα τη ναυσιπλοΐα, σαφώς την επηρεάζει. Το δεύτερο μέρος της εργασίας, επικεντρώνεται στη σχέση μεταξύ ναυσιπλοΐας και περιβαλλοντικής προστασίας, με έμφαση στις ραδιενεργές ουσίες. Αρχικά, περιγράφεται η βάση της εν λόγω σχέσης, μέσα από το κύριο διεθνές νομικό πλαίσιο, τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 και, εν συνεχεία, διερευνάται το ειδικό πλαισίου που αφορά τη ναυσιπλοΐα και τις ραδιενεργές ουσίες, μέσα από το έργο του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας και της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας. Τέλος, έρχεται να προσεγγίσει τη διεθνή πρακτική, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις αντιδράσεις των κρατών, αναφορικά με τις ραδιενεργές ουσίες στη ναυσιπλοΐα. Μέσα από την ανάλυση αυτή, επιχειρείται η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του διεθνούς νομικό πλαίσιο για τις ραδιενεργές ουσίες, καθώς επίσης η εξέταση των περιπτώσεων που τα κράτη υπερβαίνουν τα δικαιώματα που τους απονέμονται και πως δικαιολογούν την υπέρβαση αυτή.The present paper explores the relationship between maritime rights and the protection of the marine environment. The first part, examines the connection between nuclear technology and radioactive substances with international law, through a brief presentation of the history and the development of nuclear technology, with an emphasis on its connection to navigation. In addition, we investigate the introduction of radioactive substances into the marine environment - accidental or intentional - and the scientific knowledge that has been accumulated about its effects. Finally, we set out the general institutional and contractual framework for radioactive substances, which, although it is not directly connected to navigation, it clearly affects it. The second part of the paper focuses on the relationship between navigation and environmental protection, with an emphasis on radioactive substances. Initially, the basis of this relationship is outlined, through the main international legal framework, the 1982 Convention on the Law of the Sea, and then the specific framework for navigation and radioactive substances is explored through the work of the International Maritime Organization and the International Atomic Energy Agency. Finally, the paper aims at approaching state practice, as expressed through states' reactions to radioactive substances in navigation. This analysis seeks to assess the effectiveness of the international legal framework for radioactive substances, as well as to consider cases where States exceed the rights conferred on them and how they justify their actions.