Η έννοια της ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ζήτημα της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου: η περίπτωση του "χώρου Σένγκεν"

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εξεταστεί η έννοια της ασφάλειας, όπως εξειδικεύεται στα κείμενα και τις πολιτικές της Ε.Ε. σχετικά με τη διαμόρφωση του «χώρου Σένγκεν», με ιδιαίτερη έμφαση στο ζήτημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αμφιλεγόμενη ισορροπία μεταξύ των δύο αυτών όρων βρίσκεται στο επίκεντρο των διεθνών πολιτικών και νομικών συζητήσεων, ιδιαίτερα μετά το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στη Νέα Υόρκη.Η έννοια της ασφάλειας μελετάται στο πλαίσιο της σύγχρονης εγκληματολογικής ανάλυσης και αντεγκληματικής πολιτικής και, ειδικότερα, στο πλαίσιο της νέας πραγματικότητας που έχει διαμορφωθεί στον ευρωπαϊκό/κοινοτικό χώρο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα εξετάζονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ αναλύεται και η έννοια της «ευρωπαϊκής ιθαγένειας», η οποία αποτελεί έναν μηχανισμό αποκλεισμού των «εξωκοινοτικών» αλλοδαπών. Όσον αφορά στην ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός του «χώρου Σένγκεν» η ανάλυση της λειτουργίας του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν και της μετέπειτα εξέλιξης του (ΣΠΣ ΙΙ και ΣΠΣ ΙΙΙ) οδηγεί στη διαπίστωση ότι η διακήρυξη της ελεύθερης διέλευσης των συνόρων δεν είναι εφικτή από όλους αλλά εξαρτάται από την ταυτότητα των ατόμων που επιχειρούν τη διέλευσή τους. Κατ’ επέκταση δεν θεωρείται αβάσιμη η άποψη ότι το «δικαίωμα στην ασφάλεια» έχει αναχθεί σε «υπερθεμελιώδες δικαίωμα», που μπροστά του υποχωρούν τα υπόλοιπα δικαιώματα.Η εργασία μας βασίζεται στη βιβλιογραφική διερεύνηση των παραπάνω θεμάτων μέσα από το πρίσμα των σύγχρονων αντιλήψεων που κυριαρχούν τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Β. Αμερική.