«Μας ψεκάζουν», «θα μας πεθάνουν», «μας έχουν τρελάνει»: αποκρίσεις στις κρίσεις των καιρών

Abstract

Μια βραδιά του περασμένου φθινοπώρου, ένας φίλος διηγήθηκε στην παρέα κάτι που του είχε πρόσφατα συμβεί στον Βόλο. Είχε πάρει ένα ταξί, η οδηγός του οποίου κάθε τόσο έσκυβε για να δει τον ουρανό επαναλαμβάνοντας εκνευρισμένη, «πάλι μας ψέκασαν». Όταν ο φίλος τη ρώτησε τι εννοούσε, εκείνη νόμισε ότι τη δούλευε. Πώς είναι δυνατό να υπάρχει κόσμος που να μην ξέρει ότι μας ψεκάζουν; Στη συνέχεια του εξήγησε με δυο λόγια ότι η συγκεκριμένη περιοχή, αλλά και ολόκληρη η Ελλάδα, ψεκάζεται σχεδόν καθημερινά με ουσίες που βλάπτουν το περιβάλλον και την υγεία και επηρεάζουν τον ψυχισμό των ανθρώπων –τους κάνουν άβουλους και παθητικούς, αδύναμους να αντιδράσουν στα οικονομικά μέτρα: «Γιατί νομίζετε ότι δεν αντιδρούμε στα μνημόνια και στα μέτρα;». Ο φίλος έμεινε άναυδος. Με τη σειρά μας απορήσαμε και οι ακροατές του: «τι άλλο θ’ ακούσουμε, σε τι κόσμο ζούμε τελοσπάντων»; Το παραπάνω περιστατικό ήταν η αφορμή μιας έρευνας που ξεκίνησε χωρίς καλά-καλά να το καταλάβω όταν, μπαίνοντας την επαύριο στο διαδίκτυο, βρήκα ένα σωρό πληροφορίες και σχόλια που αναφέρονταν στο θέμα. Το γενικό ερώτημα που με απασχολεί δεν είναι άλλο από εκείνο το «σε τι κόσμο ζούμε» που αυθόρμητα αναφωνήσαμε όταν ακούσαμε την αφήγηση του φίλου. Προσπαθώ όμως να το προσεγγίσω από την πλευρά εκείνων που ανησυχούν για τους ψεκασμούς και ειδικότερα αυτών που κινητοποιούνται εναντίον τους μέσω του διαδικτύου και αυτοπροσδιορίζονται ως «ακτιβιστές». Στο κείμενο που ακολουθεί προσπαθώ να συγκρίνω ορισμένες από τις απαντήσεις τους με εκτιμήσεις για την κατάσταση του κόσμου, οι οποίες δίνονται ή λανθάνουν σε καθημερινές συζητήσεις για την κρίση. Θα προσπαθήσω να υποστηρίξω ότι ανάμεσα στους προβληματισμούς για τους ψεκασμούς και σ’ αυτούς που αναφέρονται στην κρίση υπάρχουν κάποιες αναλογίες. Για να το πω απλά, ο κόσμος στον οποίο οι ακτιβιστές εναντίον των ψεκασμών εντάσσουν τις κινητοποιήσεις τους έχει κοινά στοιχεία με τον κόσμο στον οποίο εντάσσονται τα δεινά της κρίσης.One evening last fall, a friend told the group about something that had recently happened to him in Volos. He had taken a taxi, whose driver kept leaning over to look at the sky, repeating irritably, "they've sprayed us again." When my friend asked what she meant, she thought he was messing with her. How could there be people who don't know that we're being sprayed? She then briefly explained to him that this particular area, and indeed all of Greece, is sprayed almost daily with substances that harm the environment and health, and affect people's mental state—making them apathetic and passive, unable to react to economic measures: "Why do you think we don't react to the memoranda and the measures?" My friend was speechless. In turn, we listeners were also perplexed: "what else will we hear, what kind of world do we live in after all?" The above incident was the starting point for research that began almost without my realizing it when, going online the next day, I found a heap of information and comments referring to the topic. The general question that concerns me is none other than that "what kind of world do we live in" that we spontaneously exclaimed when we heard our friend's account. However, I try to approach it from the perspective of those who worry about the spraying and especially those who mobilize against it through the internet and self-identify as "activists." In the text that follows, I try to compare some of their answers with assessments about the state of the world, which are given or implied in everyday discussions about the crisis. I will try to argue that between the concerns about chemtrails and those referring to the crisis, there are some analogies. To put it simply, the world in which activists against chemtrails situate their mobilizations has common elements with the world in which the hardships of the crisis are situated.