Φάκελος: Η ριζοσπαστική αριστερά στην Ευρώπη της κρίσης

Abstract

Αν υπάρχει μία πολιτική δύναμη που αναδείχθηκε στη διάρκεια των τελευταίων έξι ετών της κρίσης στην Ευρώπη, σε ρόλο αν όχι πρωταγωνιστικό σίγουρα όμως κάθε άλλο παρά αδιάφορο, αυτή είναι η ριζοσπαστική αριστερά. Κάτι περισσότερο από πολιτικό ρεύμα, και κάτι λιγότερο από κομματική οικογένεια με την κλασική έννοια του όρου, τα κόμματα που συναποτελούν αυτό που σήμερα ονομάζεται ριζοσπαστική αριστερά κατόρθωσαν, σε μια σειρά από χώρες, να παράγουν πολιτικά γεγονότα διαφορετικής μορφής και εμβέλειας. Και αυτό δεν συνέβη μόνο στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, όπου οι επιπτώσεις της κρίσης ήταν και οι πιο βαθιές (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και φυσικά Ελλάδα, με τον ΣΥΡΙΖΑ να φτάνει μέχρι την κατάκτηση της εξουσίας), αλλά και σε χώρες του σκληρού πυρήνα της Ευρώπης (Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία). Τι χαρακτηριστικά εμφανίζει αυτό το αναδυόμενο ρεύμα που επηρεάζει, ενίοτε καθοριστικά, τους πολιτικούς συσχετισμούς σε πολλές χώρες της ηπείρου μας; Ποια στοιχεία του δίνουν συνοχή αλλά και ποιες αντιφάσεις και εσωτερικές αποκλίσεις την υπονομεύουν; Ποιες είναι οι πολιτικές του δυνατότητες και ποια όρια συναντά; Εν τέλει, με ποιους τρόπους το κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο της κρισιακής συνθήκης δημιούργησε μία «δομή πολιτικών ευκαιριών» για την ευρωπαϊκή ριζοσπαστική αριστερά και σε ποιο βαθμό η τελευταία το αξιοποίησε; Σε αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει το παρόν αφιέρωμα, μέσα από μια σειρά κειμένων ελλήνων και ξένων μελετητών της «ριζοσπαστικής αριστεράς στην Ευρώπη της κρίσης», και από ποικίλες οπτικές γωνίες.If there is one political force that emerged during the last six years of crisis in Europe, in a role if not leading then certainly anything but indifferent, this is the radical left. Something more than a political current, and something less than a party family in the classical sense of the term, the parties that together constitute what is today called the radical left managed, in a series of countries, to produce political events of different form and scope. And this did not happen only in the countries of the European periphery, where the effects of the crisis were also the deepest (Spain, Portugal, Ireland and of course Greece, with SYRIZA reaching as far as the conquest of power), but also in countries of the hard core of Europe (France, Netherlands, Germany). What characteristics does this emerging current display that influences, sometimes decisively, the political correlations in many countries of our continent? Which elements give it coherence but also which contradictions and internal divergences undermine it? What are its political possibilities and what limits does it encounter? Ultimately, in what ways did the socio-economic framework of the crisis condition create a "structure of political opportunities" for the European radical left and to what extent did the latter exploit it? The present dossier attempts to answer these questions, through a series of texts by Greek and foreign scholars of the "radical left in crisis-hit Europe", and from various perspectives.