Η διαλεκτική της επιστημονικής αφαίρεσης στο κεφάλαιο του Μαρξ-ζητήματα μεθόδου

Abstract

Στην παρούσα εργασία, με τίτλο, Η Διαλεκτική της Επιστημονικής Αφαίρεσης στο Κεφάλαιο του Μαρξ – ζητήματα Μεθόδου, γίνεται μία προσπάθεια να αναγνωστεί φιλοσοφικά το Κεφάλαιο, με επίκεντρο τη μέθοδό του, την υλιστική διαλεκτική, στη θεμελίωση της επιστήμης, της πολιτικής οικονομίας. Το ερευνητικό ερώτημα αφορά στους όρους συγκρότησης και νοηματοδότησης της έννοιας της αξίας και της υπεραξίας, με επιστημονικό μέσο την αφαίρεση, διερευνώντας ταυτόχρονα εάν τα βήματα αυτά υλοποιούνται με συνεπή τρόπο σε σχέση με την αναφορά του ίδιου του Μαρξ, στο προγενέστερο έργο του, Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας, μαζί με όσες ενυπάρχουν στο Κεφάλαιο. Στη πορεία μελέτης μας, εξετάστηκε και ενσωματώθηκε στο παραπάνω ερευνητικό ερώτημα η λογική μέθοδος ανάπτυξης του συνολικού έργου, σε συνάρτηση με την ιστορική του μελέτη και συγκέντρωση του υλικού, γιατί αποτελούν, κατά την γνώμη μας, στοιχεία που καθορίζουν τον βαθμό και τον τρόπο επιστημονικής αφαίρεσης για την συγκρότηση των απαιτούμενων θεωρητικών εννοιών, της αξίας και της υπεραξίας. Μελετήθηκαν οι όροι συγκρότησης αυτών των εννοιών, παρακολουθώντας την ίδια την σκέψη του Μαρξ, γιατί είναι γεγονός, ότι σε κάθε βήμα λογικής νοηματοδότησης, επανανοηματοδότησης, ή ανασχηματισμού της, η βοήθειά του, με τα σχόλια εντός κειμένου, μας ήταν ευκρινής και εύληπτη. Η αρχική έννοια, της αξίας, αποτελώντας, στο πρώτο επίπεδο ανάλυσής της, δάνειο από τους προηγούμενους αστούς οικονομολόγους, όπως ο ίδιος αναγνωρίζει, αποτελεί θεμελιώδη έννοια ώστε να προχωρήσει στο αμέσως επόμενο επίπεδο αφαίρεσης για να καταλήξει στην έννοια της αφηρημένης εργασίας, ως δική του συμβολή στην παραπέρα ανάπτυξη της θεωρίας. Ενώ, στην συνέχεια, εξετάζουμε την λογική πορεία που ακολουθεί για την συγκρότηση της έννοιας της υπεραξίας. Εντός του κειμένου, επιστρατεύεται το παράδειγμα της εργασίας, γιατί ως τέτοια αξιοποιείται από τον ίδιο τον Μαρξ, για να αποδείξει την ιστορική βάση, στη οποία εδράζεται η λογική του ανάπτυξη, και ως εκ τούτου οι δύο πλευρές, ιστορική και λογική αλληλοσυνέχονται, αλληλοπροσδιορίζονται, χωρίς φυσικά να ταυτίζονται. Το κεφάλαιο στο οποίο σταθήκαμε και επικεντρώσαμε, κατά τη μελέτη μας, ήταν ο φετιχικός χαρακτήρας του εμπορεύματος, γιατί κατά την γνώμη μας, αποτελεί λογική γέφυρα στη συνολική δομή του Κεφάλαιο, συγκεφαλαιώνοντας τα συμπεράσματά του σε σχέση με τη λογική συγκρότηση της έννοιας της αξίας, εντοπίζοντας την αντικειμενική βάση, για την στρέβλωση και σύγχυση σε σχέση με την έννοια της αξίας, προοικονομώντας τα επόμενα στάδια, στο λογικό αναβιβασμό του, την άνοδο από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο, που αναφέρονται στις μορφές έκφρασης αυτής και στην κοινωνική σχέση που την εκφράζει, το χρήμα και το κεφάλαιο. Αποτελεί κεφάλαιο σταθμός για την κατανόηση της ουσίας των ζητημάτων του Κεφαλαίου, καθώς αναδύεται το αφανές ως το ουσιαστικό, αφού πρώτα έχει λογικά συγκροτηθεί, με πηγή άντλησης των δεδομένων για την τεκμηρίωσή του από την αντικειμενική πραγματικότητα. Καταλήγοντας, μέσα από τη μελέτη μας, αναδύθηκαν τα υπό μελέτη μέρη στο Κεφαλαίο στην ενότητά τους, αναγνωρίζοντας ότι το κάθε λογικό επίπεδο ανάπτυξης αναφέρονταν στο επόμενο επίπεδο, με τα ιστορικά στοιχεία που παρεμβάλλονται και αναφέρονται, να λειτουργούν ενισχυτικά, επιβεβαιωτικά της λογικής δομής του. Η έννοια της υπεραξίας, αποτελεί τον κρίσιμο και ενδιάμεσο λογικό κρίκο για να καταλήξει στο συγκεκριμένο που μελετά, τους όρους παραγωγής και ανταλλαγής στην κεφαλαιοκρατική οικονομία και τις σχέσεις που αντιστοιχούν σε αυτή. Τέλος, με την ενασχόλησή μας, από τη μελέτη του Α’ τόμου του Κεφαλαίου, για ένα πράγμα βεβαιωθήκαμε ότι αυτή μπορεί να είναι ανεξάντλητη, καθώς κάθε απόπειρα να επανέλθουμε, διαρκώς, μας έδινε νέα στοιχεία. Η κάθε ανάγνωσή μας, ήταν μία νέα ανακάλυψη, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η τοποθέτηση μας αυτή ενέχει την αμφιβολία για τη μελλοντική άρση ή αναθεώρησή της.In the present paper, entitled, The Dialectic of Scientific Abstraction in Marx's Capital - Issues of Method, an attempt is made to recognize philosophically Capital, focusing on its method, the materialist dialectic, in the foundation of science, of political economy. The research question concerns the terms of the constitution and conceptualization of the concept of value and surplus value, with abstraction as the scientific means, while investigating whether these steps are implemented in a consistent manner in relation to Marx's own reference, in his earlier work, Critique of Political Economy, together with all that is done, to Capital. In the course of our study, the logical method of development of the entire work, in connection with its historical study and collection of material, was examined and incorporated into the above research question, because they are, in our opinion, elements that determine the degree and manner of Marx's scientific abstraction. We studied the conditions of constitution of the specific concepts, value and surplus value, following Marx's own thought, because it is a fact that at each step of logical conceptualization, re-conceptualization, or reconstruction, his help, with in-text comments, was clear and comprehensible to us.The original concept, of value, being, at the first level of its analysis, a loan from the earlier bourgeois economists, as he acknowledges, is a fundamental concept in order to proceed to the next level of abstraction to arrive at the concept of abstract labour. While, in the following, we examine the logical path that follows to construct the concept of surplus value. Within the text, the example of labour is invoked, because as such it is exploited by Marx himself, to demonstrate the historical basis on which his logical development rests, and as such the two aspects, historical and logical, are intertwined, mutually defining, without of course being identical. The chapter on which we stood and concentrated, during our study, was the fetish character of the commodity, because in our opinion, it is a logical bridge in the overall structure of Capital, summarizing its conclusions in relation to the logical constitution of the concept of value, identifying the objective basis, beyond the "militant", for the distortion and confusion in relation to the concept of value, anticipating the next stages in its logical ascent, concerning money and capital. It is a milestone for understanding the essence of the issues in the work Capital, as the invisible emerges as essential, having first been logically constituted, with the source of the data being drawn from reality itself. In conclusion, through our study, the parts under study in Chapter emerged in their unity, recognizing that each logical level of development referred to the next level, with the interpolated and referenced historical data acting as reinforcing, confirming the logical structure. The concept of surplus value, is the crucial and intermediate logical link to arrive at the particular one studied, the conditions of production and exchange in the capitalist economy. Finally, in our engagement and study of Volume I of Capital, we were assured of one thing, that it can be inexhaustible, as each attempt to return to it, constantly, gave us new evidence. Each reading was a new discovery, which confirmed that our position involved the doubt of its future removal or revision.