Το ήθος της υπερορίας. Για το βιβλίο: Γιάννης Ρίτσος / Μέλπω Αξιώτη, Καταραμένα κι ευλογημένα χαρτιά. Σπαράγματα αλληλογραφίας (1960-1966)

Abstract

Όταν καλείσαι να μιλήσεις απροσχεδίαστα για ένα βιβλίο, προσπαθείς, ανάμεσα στα άλλα, να σκεφτείς το προσδοκώμενο από τη δική σου προσέγγιση. Στην περίπτωση του βιβλίου που καλωσορίζουμε απόψε, υπέθεσα πως το ζητούμενο θα ήταν να αναψηλαφήσω το «ήθος της εξορίας», με αφορμή τα σπαράγματα της αλληλογραφίας του Γιάννη Ρίτσου με τη Μέλπω Αξιώτη, τα οποία μας χαρίζει, για άλλη μια φορά η Άγρα, σχολιασμένα με επάρκεια και ευαισθησία από τη Μαίρη Μικέ. Αυτά τα 83 γράμματα, οι κάρτες και τα τηλεγραφήματα μεταξύ Απριλίου 1960 και Ιανουαρίου 1966, και πιο συγκεκριμένα τα 65 δείγματα επιστολικού λόγου του Ρίτσου και τα 18 της Αξιώτη, «χαρτογραφούν» μια ακόμη γόνιμη φιλία, για να δανειστώ την ωραία διατύπωση της Λίζυς Τσιριμώκου. Έτσι τιτλοφορούσε –«Χαρτογραφία μιας φιλίας»– τα δικά της προλεγόμενα, το 2008, στην έκδοση της αλληλογραφίας του Γιάννη Ρίτσου με την Καίτη Ζεύγου και τον Άρη Αλεξάνδρου, την οποία επίσης χρωστούμε στην Άγρα και η οποία προσφέρεται βεβαίως για συγκριτικές αναγνώσεις.When you are called to speak impromptu about a book, you try, among other things, to think about what is expected from your own approach. In the case of the book we are welcoming tonight, I assumed that what was required would be to re-examine the "ethos of exile", prompted by the fragments of correspondence between Giannis Ritsos and Melpo Axioti, which Agra offers us, once again, commented upon with adequacy and sensitivity by Mary Mike. These 83 letters, cards and telegrams between April 1960 and January 1966, and more specifically the 65 samples of epistolary discourse by Ritsos and the 18 by Axioti, "map" yet another fruitful friendship, to borrow the beautiful formulation of Lizy Tsirimokou. This is how she titled –"Cartography of a friendship"– her own preface, in 2008, to the edition of Giannis Ritsos's correspondence with Kaiti Zeugou and Aris Alexandrou, which we also owe to Agra and which certainly lends itself to comparative readings.