Κάνω διατροφή, όχι δίαιτα: υγεία και αδυνάτισμα χωρίς στερήσεις ή μια τεχνολογία νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης

Abstract

Η διατροφή είναι μια δίαιτα που παρουσιάζεται μέσα από ένα θετικό φίλτρο. Υπερβαίνοντας το στοιχείο της στέρησης που είναι συνυφασμένο με τη συμβατική έννοια της δίαιτας προτείνει μια ποικιλία ελκυστικών τροφών και εστιάζει στην υγεία. Όμως ενώ τονίζει ότι προτεραιότητα αποτελεί η υγεία και όχι η ομορφιά δεν ασκεί κριτική στο ιδανικό του λεπτού σώματος και ενώ προβάλλει το φαγητό ως απόλαυση απαιτεί πειθαρχία και εξειδικευμένη γνώση. Το εμπειρικό μέρος αυτού του κειμένου βασίζεται σε συνεντεύξεις που πήρα από 15 γυναίκες που κάνουν διατροφή. Οι γυναίκες αυτές επέμεναν ότι η απόφαση να κάνουν διατροφή είναι προσωπική τους επιλογή και ότι η τήρησή της είναι ζήτημα θέλησης. Θεωρώ ότι το φαινόμενο της διατροφής πρέπει να εξεταστεί μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης κοινωνίας, όπου τονίζεται η αυτονομία του καθενός να αποφασίζει για τον εαυτό του, αλλά τα κανονιστικά πρότυπα παραμένουν ισχυρά και τα άτομα δεν μπορούν να εξαιρεθούν από τις συνθήκες ανταγωνισμού. Η αναγωγή των πάντων σε ατομική ευθύνη αποθαρρύνει την άσκηση κριτικής στο πολιτισμικά κατασκευασμένο πρότυπο και στις συστημικές ανισότητες που το καθιστούν απρόσιτο σε πολλούς.A nutrition program is a diet presented through a positive lense. It proclaims freedom from the typical diet’s restrictive nature, proposes a variety of attractive food choices and focuses on health. However, although such food discourse emphasizes health over looks, it does not criticize the thin ideal and requires discipline and expert knowledge, albeit while celebrating the pleasure of food. The empirical analysis of this essay is based on in-depth interviews with 15 women who are following different nutrition programs. These women emphasized that starting a nutrition program was their personal choice and that success in following it is a matter of determination. I propose that the nutrition program phenomenon needs to be examined in the framework of the neoliberal society, where freedom of choice is central but normative ideals still persist and individuals cannot escape competition. Stressing personal responsibility to the point of reductionism discourages criticism about culturally constructed ideals and about structural inequalities that exclude many from successfully pursuing the ideal or from even trying.