Ο φθόνος και τα παράσιτα

Abstract

Γιατί ζητοῦν οἱ φτωχοὶ δωρεὰν ὑγειονομικὴ περίθαλψη; Ἂν εἶναι γιατὶ ζηλεύουν, τότε αὐτὸ εἶναι ἀνήθικο καὶ πρέπει ὁ κοινωνικὸς ἐπιστήμων νὰ τοὺς τὸ πεῖ. Μιὰ τέτοια νουθεσία βρίσκουμε φέρ’ εἰπεῖν σ’ ἕνα ἄρθρο τοῦ 2009 τοῦ Χοῦβερ Ντάιτζεστ κατὰ τοῦ Ὀμπάμα μὲ τίτλο «Ἡ πολιτικὴ τοῦ φθόνου». Οἱ συντάκτες, δύο ἐρευνητὲς τοῦ Ἱδρύματος Χοῦβερ, ὑποστηρίζουν ὅτι ἀνάπτυξη καὶ ἀνισότητα ἔχουν τὸ ἴδιο αἴτιο, ὁπότε ἡ καταπολέμηση τῆς ἀνισότητας θέτει σὲ κίνδυνο τὴν ἀνάπτυξη. Αὐτὸ εἶναι ἕνα παραδοσιακὸ φιλελεύθερο ἐπιχείρημα. Ὅμως τὸ ἄρθρο δὲν υἱοθετεῖ τὴν κυρίαρχη τὸν ιη΄ αἰώνα ἐκδοχὴ τοῦ τότε νέου ἐπιχειρήματος, σὐμφωνα μὲ τὴν ὁποία οἱ κακίες, ὅσο ἀξιόμεμπτες κι ἂν εἶναι ἰδιωτικά, εὐνοοῦν τὴν γενικὴ πρόοδο, δὲν λέει ὅτι ὁ φθόνος, ὅσο ἀνήθικος κι ἂν εἶναι, εὐνοεῖ τὴν βελτίωση τῆς παραγωγικότητας, ὅπως ἡ ἐκκολαπτόμενη τότε ἐπιστήμη τῆς πολιτικῆς οἰκονομίας. Ἀντιθέτως, καταδικάζει τὸν φθόνο χωρὶς ἐπιφυλάξεις, ἐνῶ ἀποδίδει στὴν τεχνολογικὴ πρόοδο τὸν προωθητικὸ ρόλο ποὺ ὁ ιη΄ αἰώνας ἀπέδιδε στὶς κακίες καὶ εἰδικὰ στὸν φθόνο.Why do the poor demand free healthcare? If it is because they are envious, then this is immoral and the social scientist should tell them so. Such an admonition we find for instance in a 2009 Hoover Digest article against Obama titled "The politics of envy". The authors, two researchers from the Hoover Institution, argue that growth and inequality have the same cause, so combating inequality puts growth at risk. This is a traditional liberal argument. However, the article does not adopt the dominant 18th-century version of the then new argument, according to which vices, however reprehensible they may be privately, favor general progress, it does not say that envy, however immoral it may be, favors the improvement of productivity, like the then emerging science of political economy. On the contrary, it condemns envy without reservations, while attributing to technological progress the driving role that the 18th century attributed to vices and especially to envy.